İrfan AYDINOĞLU -SİSMİK KALEM


23 EKİM 2011 TARİİHLİ 7,2 MAGNİTÜDLÜ VAN-ERCİŞ DEPREMİ

23 EKİM 2011 TARİİHLİ 7,2 MAGNİTÜDLÜ VAN-ERCİŞ DEPREMİ



Depremde hayatını kaybedenler Türkiye’ yi yine yasa boğdu. Yakınlarının başları sağ olsun !

 
23 Ekim 2011 tarihli Van’ ın Erçiş ilçesine bağlı Tabanlı Köyü’ nde meydana gelen 7,2 büyüklüğündeki deprem bazı özellikleri ile sıra dışı bir depremdi.
 
Deprem meydana gelen bölgede hakim fayların genel doğrultusu bölgenin tektonik özelliklerine yön veren Kuzey Anadolu Fay Zonu ( KAFz) ve Doğu Anadolu Fay Zonu gibi ( DAFz ) doğrultu atımlı major ( ana) fay hatlarının kontrolu altındadır.
 
Bölgede meydana gelebilecek olası bir depremin bu iki ana faya paralel doğrultudaki tali bir fay hattı üzerinde oluşması beklenirdi. Fakat bu defa öyle olmadı. Bu deprem sürpriz bir lokasyonda ve yine sürpriz sayılabilecek bir odak mekanizması ile meydana geldi.
 
Deprem odağının çevresinde hakim fayların genel doğrultusu KAFz’ ye paraleldir. Erciş Depremi bu ana fay doğrultusuna dik açı yapan tali bir fay hattı üzerinde meydana geldi.
 
Bu depremin bu lokasyonda ve bu mekanizmada olmasının çok özel bir nedeni vardır. O da bölgede bir bindirme hattının olduğudur. Bu bindirme yöredeki çift kabuk olgusu ile açıklanabilir. Aslında bu bindirme yörede daha önce 4, 5 büyüklüğündeki Bitlis ve Siirt depremleri ile yakayı ele vermiş durumda olması gerekirdi. Bölge  6 Eylül 1975 tarihli 6,6 büyüklüğündeki Lice Depremi ile sabıkalıdır.
 
Depremin ilk günlerinde TV kameralarına da yansıyan ve yüzey kırığı olduğu sanılan Canik’ de görülen yer yarılmaları deprem sırasında meydana gelen heyelanların sebep olduğu kırıklardır ve fay hattı ile bir alakaları yoktur. Olsaydı depremin  işleyiş mekanizmasına tezat bir durum söz konusu olurdu zaten.
 
Depremin hemen ardından Türkiye’ nin dört bir yanından bölgeye akın eden deprem uzmanları yaptıkları arazi çalışmasında bölgede herhangi bir yüzey kırığına rastlayamamışlar ve bu duruma çok şaşırdıklarını söylemişlerdir.
 
Halbuki böyle olması normaldir çünkü depremde kırılan fay bir kör faydır ve kör faylar yeryüzüne kadar erişemezler. Fayın ucu kıvrımın içinde gömülüdür. Bu kıvrım, fay ilerleme kıvrımı olup, fay ucunu geçen faydaki atımı geometrik olarak dengelemek için gereklidir. O yüzden depremde oluşan kırıklar derindeki ikinci kabuğun üzerinde gömülü kalmış ve sığdaki ikinci kabuk tarafından üzeri örtülmüştür. Deprem kırıklarının nerelerde ve ne kadar uzunlukta olduğu ancak bölgede ve Van Gölü tabanında yapılacak jeofiziksel sismik yansıma çalışmaları sonucunda anlaşılabilir. Aynen kırık bir kemiğin nereden kırıldığının ancak röntgen çekilerek görülebildiği gibi.
 
Deprem kırığının bir kısmının Van Gölü tabanında devam etme ihtimali çok yüksektir. Depremden önce gölün su seviyesi yükselmiş, fakat depremden sonra düşmüştür. Deprem öncesinde göl suyunun sıcaklığının arttığı ve bazı yerlerde gaz çıkışları olduğu depremden birkaç ay önce bölgede volkanik bir inceleme yapan Alman uzmanlar tarafından söylenmiştir.
 
Şekile baktığımızda birbirlerine doğru ilerleyen iki ayrı kabuk olduğunu görürüz. Bu kabuklardan mavi renkli ok yönünde olanlar sığda, morlar daha derindedir. Bu iki kabuk 5 km. derinlikte bir kayma gerilmesi düzlemi oluşturmuşlardır. Yamulmanın etkisiyle sığdaki üst kabuk kayaçları kırılınca sığ kabuk derin kabuk üzerinde 3-4 metre yürümüş ve böylece bu deprem meydana gelmiştir.
  • BIST 100

    9645,02%-0,50
  • DOLAR

    32,59% 0,31
  • EURO

    34,76% 0,35
  • GRAM ALTIN

    2415,58% -0,69
  • Ç. ALTIN

    4073,33% 0,00
  • Salı 28.5 ° / 14.1 ° false
  • Çarşamba 26.4 ° / 14.4 ° Güneşli
  • Perşembe 21.3 ° / 10.9 ° Güneşli

Balıkesir

23.04.2024

  • İMSAK 04:40
  • GÜNEŞ 06:13
  • ÖĞLE 13:12
  • İKİNDİ 16:58
  • AKŞAM 20:01
  • YATSI 21:27