Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Meteoroloji Laboratuarı Başkanı Adil Tek, İstanbul'un deniz seviyesinin 100 yılda 20 santimetre yükseldiğini söyledi. "Asıl tehlike buradaki yükselişin zamanla hızlanması. 20 santimlik yükselme kentteki bütün altyapının bozulması anlamına geliyor. Milyarlarca dolarlık maddi zarar oluşacak. 200 milyar lira yatırım yapılarak yapılan bir liman bile işlevsiz hale gelebilir" diye konuştu.
MARMARA' DA DENİZ SEVİYESİNİN 100 YILDA 20 CM YÜKSELMESİ BEKLENEN İSTANBUL DEPREMİNİ GECİKTİRİYOR.
Küresel ısınma yüzünden ülkemizde ölçülen deniz seviyesinde 100 yılda 20 cm lik yükselme sadece İstanbul' a mahsus bir olay değil. Ölçüm Kandilli Rasathanesi Meteoroloji Laboratuarı' nda yapıldığı için haberin başlığı İstanbul' da ki su seviyesindeki artış olarak verilmiş. Olay sadece Marmara Denizi ile sınırlı değil. Karadeniz, Ege Denizi ve Akdeniz için de durum aynı. Dünya' daki tüm okyanuslar da küresel ısınma olayı nedeni ile farklı miktarlarda da olsa su seviyesi artışından payını almış durumda. Kısaca olay küresel boyutta ve tüm Dünya' yı ilgilendiren boyutlara ulaşmış durumda.
SU SEVİYESİNİN YÜKSELMESİ DEPREMİ NASIL GECİKTİRİYOR?
Gelelim Marmara Denizi' n de, deniz seviyesindeki yükselmenin depremi nasıl geciktirdiğinin izahına. Nasıl oluyor da İstanbul' da deniz seviyesinin son 100 yılda 20 cm yükselmesi beklenen depremin tarihini yıllarca ileriye erteleyebiliyor?
Marmara Denizi içinde kırılması beklenen yaklaşık 100 km uzunluğundaki "Doğu Marmara Fayı" deniz tabanında denizin 1250 m altında sessiz sedasız uzanıyor. Şüphesiz fayın tamamının derinliği aynı değil ama fayın bir kısmı bu derinlikteki Çınarcık Çukuru' n dan geçiyor.
Bu fay son depremini 1509 yılında üretmiş. Yani aradan tam 511 yıllık bir zaman geçmiş. Bu süre zarfında fayın üzerinde halen toplam 6 metre 25 santimetrelik bir atım birikmiş durumda.
Deprem olduğu anda pratikte, fayın kuzeyi sabit olarak yerinde kaldığı halde, fayın güney kompartımanında kalan blok üzerindeki milyarlarca tonluk kütle ile birlikte 6,25 metre batıya doğru kayarak hareket edecek. Bu 6.25 cm lik atım miktarı her yerde aynı olmayıp maksimum atım miktarıdır.
Deprem anında yerinden kayacak olan fay bloğunun ağırlığı, fayın deniz tabanı altında kalan kilometrelerce derinlikteki (10-17 km) kayaç kütlesinin ağırlığı ile 100 km lik fay boyu uzunluğunun çarpımına, fayın üzerinde kalan su kütlesinin toplam ağırlığının ilavesine eşittir.
Çünkü fayın hareket haline geçebilmesi için üzerindeki su kütlesini de yüklenmesi ve taşıması gerekmektedir. Karadaki faylar için böyle bir durum söz konusu değildir. Karasal faylar için sadece fayın derinliği ile fay boyu uzunluğunun çarpımı ile bulunan fay yüzeyi alanı geçerlidir.
Bu durumda deniz tabanındaki faylar için fayın üzerindeki su kütlesi seviyesinin son 100 yılda 20 cm artması, deniz tabanında yatmakta olan fayın üzerine müthiş miktarda ilave bir ağırlık yüklemiş oluyor. Bunun 100 km lik fay uzunluğu boyunca böyle olduğunu düşünün.
Fayın üzerindeki ağırlık miktarı artınca, doğal olarak fayın güney kompartımanını hareket ettirmek için gerekli enerji miktarı da artacaktır.
Fayın üzerinde daha fazla enerji birikmesi için geçen süre de artacaktır. Bu da deprem periyodunun birkaç yıl daha uzaması demektir.
Hesap bu kadar basit.
Teşekkürler Kandilli.
İstanbul sahillerinde deniz seviyesinin 20 cm yükseldiğini ölçüp kamuoyuna açıkladığın için.
