Marmara Denizi'nin son 20-30 yılda adeta bir foseptik çukuruna dönüştüğünü endişe ile izliyor, geçmişte var olan zengin canlı türlerinin giderek azaldığını üzülerek görüyor, bu işin sonucu nereye varacak diye çaresizce düşünüyorduk. Bu yıl başımıza çok tehlikeli yeni bir bela türü daha ( salya belası) tebelleş oldu. Bir türlü kurtulamıyoruz.
Son 5 aydır Marmara Denizi’nin büyük bir bölümünde etkili olan deniz salyası olarak bilinen müsilaj tabakasının uzaydan bile görüldüğü çekilen uydu fotoğraflarından artık ispatlanmış durumda. Tehlikenin büyüklüğü gözler önüne serildi.
Balık ve su altı canlılarının topluca ölümlerine yol açan, balıkçı ağlarına bulaştığında ağlardan temizlenemeyerek ağları bir daha kullanılamaz hale getiren, balıkçı teknelerini motor çalıştıramaz , denize açılamaz hale getiren salyanın özellikle Bandırma, Erdek ve Gemlik Körfezleri sahilleri ile Mudanya sahillerinde yoğunlaşarak birikmesi dikkat çekti.
YETKİLİLER NE ZAMAN SALYA SORUNUN VEHAMETİNİ ANLAYIP HAREKETE GEÇECEKLER? BU İŞİN ÖLÇÜSÜ NE? TEMİZLEMEYE BAŞLAMAK İÇİN DAHA NE BEKLENİYOR?
Çevre Bakanlığına bağlı uzmanlar, İTÜ ve diğer bazı üniversitelerin deniz araştırma birimleri aylarca önce müsilajdan numune alıp olayı araştırdı. Olayın sebebi aşağı yukarı anlaşıldı.
Fakat iş mevcut durumun ortadan kaldırılması aşamasına gelince henüz bir adım bile atılmış değil. Müsilaj miktarı her geçen gün artıyor, deniz yüzeyindeki yayılma her geçen gün fark edilir şekilde hızlanıyor.
Yetkili kişi ve kurumlar kuvvetli bir fırtınanın çıkmasını veya müsilajın dalgalar tarafından sahile atılmasını böylece denizin kendi kendisini doğal yollardan temizlemesini bekliyor gibi görünüyor. Bu konu aylardır güncelliğini yitirmedi. Televizyon, medya ve sosyal medyada her akşam tekrar tekrar salya haberleri izliyoruz. Herhangi bir yerde geniş çaplı temizleme işlemi yapılmaya balansaydı haberimiz olurdu diye düşünüyorum. Bunun bir istisnası var. O da İBB. Şimdilik salya olayı ile mücadele eden, deniz yüzeyine yayılan müsilajı tekeler ile toplayarak mücadele eden bir tek İBB olduğunu biliyoruz ama bu iş çok büyük çaplı ve kapsamlı bir iş ve İBB'nin kısıtlı olanakları ile tek başına bununla başa çıkması beklenemez. İBB' nin temizlik çalışmaları ancak İstanbul sahilleri ile sınırlı kalır. Marmara Denizi'nin sahillerinin tamamı için yetersiz kalır. Bu sorunun tam anlamı ile çözülebilmesi için Devlet kurum ve kuruluşlarının dahil olması kaçınılmazdır.
Bu olay ilk defa başımıza gelmiyor, geçmiş yıllarda da çok defa tekrarladı ancak hiç bir zaman bu kadar fazla olduğu görülmedi. Geçmişten hiç ders alınmadı. Her seferinde denizin kendi kendini temizlemesi beklendi ve olay geçiştirildi. Bugüne kadar bu konuda hiç bir tedbir alındığını duymadık. Bu yıl salya miktarı ve müsilajın kapladığı alan çok daha fazla boyutlara ulaştı ve acilen önlem alınması gerekiyor, bu defa denizin kendi kendini temizlemesi imkansız görünüyor.
Salya olayına dışarıdan insan eli ile müdahale edilerek temizlenmesi gerekiyor. Ama ne buna zaman başlanacak ve deniz yüzeyini temizleme işlemi nasıl yapılacak? Şimdiye kadar en azından temizleme yöntemlerinin araştırılması ve kamuoyunda tartışılması gerekirdi.
Denizin kendini temizleyip temizleyemeyeceğinin anlaşılması için, müsilaj olayının üzerinden bir kaç yıl geçmesi mi bekleniyor? O zaman da çok geç kalınmış olunmaz mı?
Bekledikçe denizin yüzeyini kaplayan müsilaj tabakası her yöne doğru yayılıyor, gün geçtikçe denizin dibine çöken müsilaj miktarı artıyor ve deniz tabanındaki canlı yaşamını yok ediyor. Bu olayın sonuçları çok vahim. Deniz tabanındaki yaşam bir kez sona ererse artık bu işin geri dönüşü yok.
Deniz yüzeyindeki mevcut müsilajı temizlemek acilen gerekli fakat yeterli değildir. Bu olayın önümüzdeki yıllarda tekrarlamaması için de şimdiden bazı önlemlerin alınması gereklidir.
Örneğin Marmara Denizi'ndeki deniz suyunda çözünmüş oksijen miktarını arttırmanın yolları aranmalıdır.
Dünya' da Marmara Denizi gibi bir iç denizinin eşi benzeri daha yok. Kaçımız bunun farkında acaba? Fakat maalesef bu nimetin değerini hiç bilmiyoruz.
Bu olay bizde değil Japonya'da yaşanmış olsaydı emin olun deniz yüzeyinin temizlenmesi bir ayı bile bulmazdı. Üstelik temizlik sadece deniz yüzeyi ile sınırlı kalmaz, deniz tabanına çöken müsilaj da dalgıçlar tarafından devasa hortumlar ile teknelere çekilir, elde edilen tonlarca müsilaj, fiziksel ve kimyasal yöntemler ile işlenerek sanayi ham maddesi olarak değerlendirilir üzerine bir de para kazanılırdı. Müsilaj olayı çoktan ulusal doğal afet türüne dahil edilirdi.
Kanalizasyonlardan akan atık suların kollektörlerde toplandıktan sonra arıtma tesislerinde arıtılıp, içindeki çözünmüş oksijen miktarı % 10 un üstünde olmadan doğrudan deniz suyuna deşarj edilmesinin yasaklanmış olmasını söylemeye gerek var mı acaba?
SON SÖZ : ARTIK DOĞAL AFET TANIMINA "MÜSİLAJ OLAYINI" DA EKLEMEK GEREKİYOR!
