GÜNÜMÜZDE EĞİTİME BAKIŞ
Eğitim nedir? Her şeyi ezbere bilmek, her kelimeyi dilimize yapışmış, her düşünceyi aklımızın bir köşesine iliştirilmiş gibi benimsemek midir? Günümüz eğitim sisteminde bilgilerin hücumuna uğrarken onları aklımıza, düşüncemize kabul etmeden önce sorgulamak bizlere öğretilmiyor. Öğrenmeyi unvanında değil ruhunda taşıyan öğrenciler doğruyu öğreniyor, seçiyor, fark ediyor, eleştiriyor. Eğitimin amacı her öğrenciye birkaç seçenekten ibaret olarak sunuluyor. Hayaller, düşüncelerin yüklendiği gemiler, önemsenmiyor. Rüzgarlar birkaç kişinin eline emanet ediliyor. Aslında her birey kendi rüzgarının yönünü bulup gemisini engin denizlere ulaştırmalıdır.
MİLLETİN EFENDİSİ OLMA YOLUNDA?
Geçmişe gidelim? Rüzgârları elinde tutma şansı bulabilmiş köy çocuklarına ulaşalım. 17 Nisan 1940 tarihinde çıkarılan 3803 sayılı yasa ile oluşturulan Köy Enstitüleri, köyü ve köylüyü eğitimle buluşturmak için, Cumhuriyet´in değerlerini öğretmenler aracılığıyla ülkemizin her köşesindeki köylere ulaştırmayı amaçlamıştır. Günümüzdeki eğitimin tersine çok yönlü eğitimi tercih etmiş kurumlardır. Bilgiyi tüketirken aynı zamanda üretmek esas alınmıştır. Bu okullarda okuyan köy çocukları hem bir mesleğe sahip olma şansını yakalamış hem de köylerine o günün imkânlarını ve tarım tekniklerini ulaştırmışlardır. Köylerinde kalıp o köyün ağalarına ırgatlık yaparak geçimlerini sağlayacaklarına hayatlarını kendi iradelerine teslim edebilmişlerdir. Yatılı kaldıkları bu okullarda güne halk oyunları oynayarak başlamışlar, güne kendi yaptıkları köy ekmeği ile kahvaltı yaparak devam etmişlerdir. Tükettikleri yiyecekleri bile kendi emekleri ve üretimleriyle yapıp sofralarına taşımışlardır. Serbest okuma saatlerinde dönemin Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel´in Türkçeye çevirdiği Dünya Klasiklerini okumuşlardır ve her öğrenciye yılda 25 klasik eser bitirme zorunluluğu getirilmiştir. Ezbere değil gözleme ve deneye önem verilmiş öğrencilerin bilgilerini uygulamalarda ölçmeleri ve pekiştirmeleri eğitimin amacı haline gelmiştir. Öğrenciler ziraat, marangozluk, arıcılık gibi derslerin yanında tiyatro, müzik gibi sanat dallarında da yol almışlardır.
PRANGALARDAN KURTULMAK
Bu enstitülerin ve kahramanlarının kazanımları ve ortaya çıkardığı güzel örneklerden bazıları şöyle sıralanabilir: Aşık Veysel´in enstitüleri gezip öğrencilere enstrüman dersi vermesi ve her öğrencinin bir enstrüman çalmayı bilmesi, öğrencilerin tiyatro oyunlarını köylülere sergileyebilmek için yaptıkları sahnede dünyanın en ünlü tiyatro eserlerini oynamaları; bozkırda tahıldan başka bir şeyin yetişmeyeceğini düşünenlere rağmen modern tarım tekniklerini kullanarak bozkırı bağa bahçeye çeviren gençler, gerçekten milletin efendisi olma yolunda prangalarından kurtulmaya başlayan köylüler?
UMUT FABRİKALARI
Ülkemizin o dönemdeki eğitim-eğitimli ihtiyacının karşılaması için önem taşıyan bu umut üretim fabrikaları Aziz Sancar gibi önemli bir kişinin yetişmesini sağlayan öğretmenleri, Talip Apaydın ve Mehmet Başaran gibi edebiyat temsilcilerini bizlere kazandırdı. Bu kurumların kaybı ise tek bir kişiye yüklenemeyecek kadar büyüktür. Karma eğitimi, komünizmi bahane olarak halka sunan kişilerin asıl nedenlerine baktığımızda siyasi çıkarların yanı sıra toprak ağalarının halka olan baskısını kaybetme korkusu gibi birçok etkenin içinde yer alan sorumlu insanlarla karşılaşmış oluyoruz.
DÜŞÜNCELERİN YIKIMI
Biz, günümüzde bu enstitüleri kimlerin kapattığını tartışmak yerine UNESCO tarafından dünyaya örnek olarak gösterilen Türk eğitimi modelini hangi düşüncelerin yıkıma uğrattığının üzerinde duralım. Değerlerimizi kaybettiren düşünce sistemlerini fark etme şansını bulursak bu düşünceleri kullanan kişileri de seçebilmemiz kolaylaşır. Doğruya bir adım daha yakın olabilmek için yaşayacağımızı yaşanmışların kaynağını inceleyerek oluşturmalıyız. Unutulmamalı ki eğitim siyasetin değil halkın ihtiyaçlarını karşılamak içindir!
?Elimden gelse, bütün dünya okullarının programlarına ?insanın insanı sömürmemesi´ adlı ders koyardım??
İsmail Hakkı Tonguç(Köy Enstitüleri kurucularından )
