Türk milletinin başı sağ olsun, depremde ölen vatandaşlarımıza Allah’tan rahmet, yaralananlara acil şifalar, depremde yakınlarını kaybedenlere sabırlar diliyorum.
6 ŞUBAT 2023 TARİHLİ 7,8 ŞATIRHÖYÜK-GAZİANTEP VE 7,6 ELBİSTAN KAHRAMANMARAŞ DEPREMLERİ
6 Şubat 2023 tarihinde yerel saat ile 04:17’de merkez üssü Şatır höyük-Nurdağı-Gaziantep olan,büyüklüğü Mw=7.8magnitüd çok şiddetli bir deprem meydana gelmiştir.
Depremin iç odak derinliği yaklaşık d=5 km civarında olup sığ odaklı bir depremdir.
Deprem Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin tamamının yanı sıra başta İskenderun Körfezi yani Hatay ve Adana da olmak üzere 10 ilimizi kapsayan çok geniş bir alandan çok şiddetli olarak hissedilmiştir.
7,8 Şatır höyük Depremi Karasu grabenin kuzeyinde, grabenin doğu ucunda Ölü Deniz Fay zonu’nun (Dead Sea Fault zone)kuzey kısmında, Doğu Hatay Fayı üzerinde merkez üssü Şatır höyük civarında sol yanal atım karakterli bir depremdir. Depremin dış odak merkezi Kahramanmaraş ve Gaziantep merkezlerine yaklaşık 40 km uzaktadır.
7,8 büyüklüğündeki ilk depremden 9 saat sonra yerel saat ile 13:24’de Kahramanmaraş-Elbistan’ın güneyinde yer alan Doğu Anadolu Fay zonu üzerindeki sol yanal atımlı Çardak Fayı’nın tetiklenmesiyle Mw=7,6 büyüklüğündeki ikinci birçok şiddetli deprem meydana gelmiş olup bu depremin dış odak merkezi Kahramanmaraş il merkezinin 5 km kuzeyinde, Elbistan'a ise 20 km uzaklıktadır. Bölgede birbirine yakın konumda mevcut fay segmentlerinden stres biriktirme sürecini tamamlayıp kırılma eşiğine yaklaşmış olan fay hatları peş peşe kırılmaya başlamıştır.
Yeryüzünde nadiren de olsa bu türden ard arda çok büyük depremlerin meydana geldiği bilinmektedir.
Bu depremde yıkımın çok fazla ve çok geniş bir alana yayılmasının nedeni 7,8 magnitüdlü ilk büyük depremin aslında eşzamanlı olarak iç içe geçmiş iki adet 7,6 büyüklüğünde depremin 2 ayrı fay hattını kırması ve ardından da 9 saat sonra ilk depremin tetiklemesiyle çok yakın farklı bir fayın tetiklenerek 7,6 büyüklüğündeki ikinci büyük depremi üretmesidir. Böylece ilk depremde hasar alan fakat yıkılmayan binaların çoğu ikinci büyük depreme dayanamayıp yıkılmıştır.
Yazının yazıldığı an itibarı ile ölü sayısı 18.342 yaralı sayısı 74.242 kişiye ulaştı.
DEPREMDE LÛT KAVMİNİ HELÂK EDEN LÛT GÖLÜ FAY HATTI ÇALIŞTI
Bu katastrofik deprem felaketine neden olan fay zonu, Kur’an-ı Kerim, İncil ve Tevrat’ta bahsi geçen Lût kavminin helâk edilmesinden de sorumlu olan Lûtgölü Fayı ya da kısacaLût Fayı(*) diğer ismi ile Ölü Deniz Fayı’dır. (Dead Sea Fault).
Depremin meydana geldiği tektonik yapı çok özel bir yapı olup Dünya’da bir eşi benzeri daha yoktur. Deprem Avrasya, Afrika ve Arabistan olmak üzere üç farklı levhanın kesişim noktası olan üçlü eklem yerinde (triple–junction), (Maraş üçlü eklem yeri) meydana gelmiştir.
Durağan Avrasya plakasının bir parçası olan Anadolu mini-plakasının güneyindeki Afrika plakası,Helen Yayı boyunca plakanın altına dalıp-batmakta olup Afrika plakası tarafından kuzeye doğru ittirilmektedir.Aynı zamanda Arabistan plakası tarafından Bitlis–Zagros Bindirme kuşağı boyunca sabit bir hızla kuzey–doğuya doğru ittirilmektedir. Bu devasa kuvvetlerin etkisi altında kalan Anadolu mini plakası sıkışıp kalınlaşmakta, bu yüzden bu civardaki dağlar yükselmekte ve aynı zamanda doğuda Karlıova civarında kesişen Kuzey Anadolu Fay Zonu (KAFz) ve Doğu Anadolu Fay Zonu (DAFz) arasında sıkışarak sabit bir yıllık hızla batı–güneybatı yönünde hareket etmektedir.
KAFz ve DAFz’ yi geren yaylar ise Helen Yayı ile Kıbrıs (Levanten) Yaylarıdır. Rodos–Girit dalma batma zonunda dalma batma hızı Levanten hendeğinden yaklaşık 2 kat daha fazla olduğu için Helen yayı Kıbrıs Yayına göre çok daha etkin çalışmaktadır. Fakat son yıllarda Kıbrıs Yayı civarında sismik aktivite artışı gözlenmeye başlamıştı. DAFz sol yanal atımlı denizel bir transform fayın karasal uzantısıdır. DAFz' nu Kıbrıs Yayı gerer. Bu arada Lût Fayı’nın (Ölüdeniz Fayı)da DAFz’nun çalışması üzerinde büyük etkisi vardır.
Kuzey-güney doğrultulu Ölüdeniz Fayı (Dead Sea Fault) kuzeydoğu-güneybatı doğrultulu DAFz Bahçe-Türkoğlu sınırında birbirleri ile karşılaşırlar. Lût Fayı güneyde Kızıldeniz’i terk ettiği yerlerde, karasal rift vadisi olarak çalışırken, kuzeye doğru ilerlediği yerlerde doğrultu atımlı faya transforme olmaktadır. DAFz ve LûtFay’ları Bahçe–Türkoğlu sınırında birbirine kavuşmaktadırlar. Bunların her ikisi de doğrultu atımlı sol yönlü faylardır. Dolayısı ile Bahçe–Türkoğlu birleşmesi asimetrik bir Fay–Fay–Fay (F–F–F) üçlü eklemidir. Bu üçlü eklemin geçtiğimiz yüzyıldan Şatır höyük Depremi’ne kadar hep DAFz kolu aktifti. Bu deprem ile birlikte etkinlik DAFz den Lût Fayı’na geçmiş oldu. Bu depremler ile DAFz üzerindeki sismik boşlukların kırılması tamamlanıp sismik aktivite etkinliği Ölü deniz Fayı’na geçmiş oldu. Bundan sonra Ölüdeniz Fayı üzerinde güneye doğru Suriye, Lübnan ve daha güneyde İsrail’de büyük depremler tetiklenebilir.
(*) Lûtkavminin helâk edilmesi sadece eşcinsel bir toplum oldukları için değil, aynı zamanda kötülüğü ödüllendiren, namuslu ve dürüst insanları cezalandıran, kötülük üreten bir topluma dönüşmeleri nedeniyledir. Lût kavmi benzeri “kötülük toplumları” dürüstlükte ön plana çıkmış, topluma örnek olan insanları suçlu ilan ederler, onları cezalandırır, onları toplum dışına iter, onları kovar hatta daha da ileri giderek onları öldürürler.
Lût kavminin özelliği dürüstlüğün ve temizliğin cezalandırılmasıdır. Kur’an-ı Kerim’in Neml suresinin 56. Ayetinde: “Fe ma kane cevabe kavmihı illa en kalu ahricu ale Lût’im min karyetiküm innehüm ünasüy yetetahherun” denilmektedir. Yani: "Çıkarın şu Lût’un ailesini, yakınlarını ve peşinden gidenleri şehrinizden, çünkü bunlar temizlik ve dürüstlükte çok titiz insanlar. Bizi rahatsız ediyorlar."
