İnsan aklının ürünü olan düşüncenin boyut ve anlam yitirdiği bir toplumda, aydın ve entelektüellerde de ahlaki bir düşüş başlarsa, o toplum çürümeye başlamış demektir. Aydın ve entelektüellerin en büyük var olma nedeni bu çürüme ve yok oluşa direnmedir.
İnsanı doğa ve evrenle bütünleştiren, onu doğanın ve evrenin en güçlüsü kılan, tek değişen ve değiştiren canlısı yapan onun aklıdır.
İnsan aklının bu değişen ve değiştiren gücünü kullanabilmesinin, iyi-güzel-doğru şeyler üretmesini sağlayan da yine insan aklının olumlu yönlendirmesidir.
İyilik ve kötülük de insan aklının ürettiği düşüncenin sonucudur. Doğanın bilinmediği, evrenin sonsuz gizini çözmeye çalışan, insan aklının sonsuz düşünce üretimidir.
İnsanı dinin bağnazlığına, tutsaklığına sürükleyen, sokan korkudur.
Yaşama tutunma korkusu, bilinmezliğin sonsuz gizinden korku, ölüm korkusunun yenilmezliği, bir de cehennem korkusu ile tahkim edildiğinde korku, insan düşüncesinin henüz baş edemediği bir yadsınamaz gerçektir.
Korku, hâlâ insan aklını, düşüncesini yönetiyorsa, yönlendiriyor. İktidar ve güç ikilemi de, insan aklını tutsak etmenin bir aracı olarak kullanılıyor. Toplumsallaşan ve devlet denilen bir kurumsal yapı oluşturan insan aklı, kendi hapishanesinin de duvarlarını ördü. Kötüleşen insan! Kendisini devlet denilen aygıtın kollarına bırakan insan!
Çağdaş insan, bir taraftan dinsel bağnazlıkla mücadele ederken, aklının özgürleşmesini sağlamanın kavgasını verirken, bir taraftan da faşist devlet anlayışının düşünceyi ve insan aklının başkalaşmasına karşı yılmaz bir savaş veriyor. Toplumun aydın ve entelektüellerinin, din ve devletin insan aklına karşı direniş ve mücadelesi hep sürüyor, sürecektir.
Sokrates, baldıran zehrini boşa mı içti dersiniz?
