Prof. Dr. Celal Şengör, beklenen İstanbul Depremi` nin Prens Adalar’ nın önünde meydana geleceğini, Adalar açılkarının çok tehlikeli bir yer olduğunu ve fayın orada kilitlendiğini söylüyor.
Kişisel görüşüme göre, 24 Mayıs 2014 tarihli 6,5 magnitüdlü Gökçeada ( Saroz ) Açıkları Süpriz (!) Depremi sonrasında Marmara` da durum farklılaştı.
İbre Marmara` nın doğusundan ( Adalar Fayı`) batısına (Ganos Fayı ) na doğru kaydı. Marmara` nın batısı Tekirdağ Açıkları ile Gelibolu Yarımadası süpriz bir şekilde deprem riski açısından ön plana çıktı.
Yunanistan` da 18 Kasım 2014 tarihli 5,3 ve 5,2 magnitüdlü ikiz depremler büyük bir ihtimalle, Saroz Depremi` nin devamı niteliğinde olablir. Aynı lokasyonda bir süre sonra 6 magnitüdün üzerinde deprem meydana gelme olasılığı da yüksektir. Atina civarında 7 magnitüdlü olası bir deprem ihtimali de yok sayılamaz. Bu lokasyonlar ( kişisel olarak.. ) uzun bir süredir deprem beklediğim alanlardı.
18 Kasım 2014 sabahı Yunanistan` ın başkenti Atina, aralarında 3 dakika zaman farkı olan 5,3 ve 5,2 magnitüdlü depremlerle sarsılmıştı.
Depremin odak merkezi Halkida şehrinin bir kaç mil açığındaki Evia ( Euboea ) Adası, odak derinliği ise 10 km. civarındaydı.
İkiz ana şoktan sonra 15-20 adet artçı deprem kaydedildikten sonra etkinlik şimdilik sönümlenmiş görünüyor. Ancak Evia Adası` ndaki aktivitenin uzun süre suskun kalacağını hiç zannetmiyorum.
Deprem meydana gelen lokasyonda daha önceden 12 Kasım 2013 ve 14 Ekim 2008 tarihlerinde 5,1 magnitüdlü depremler meydana gelimiş, 2003 yılının Temmuz ve Ağustos aylarında yüzlerce adet depremcikten oluşan deprem fırtınası yaşanmıştı.
Evia Adası` nda meydana gelen tarihsel depremler incelendiğinde 20 ve 27 Nisan 1894 tarihli M 6,4 ve M 6,5 Richter büyüklüğünde depremlerin bulunması oldukça ilginç.
Çünkü İstanbul` da yaşanan en son şiddetli deprem, 1984 yılının 10 Temmuz gününe rastlar. Kayıtlara göre, öğle üzeri, 12:20` de müezzinlerin ezan okuduğu bir sırada, önce hafif bir sarsıntı ile kendisini hissettirmiş, güney batıdan kuzey doğuya ve aşağıdan yukarıya olmak üzere, bunu daha şiddetli sarsıntılar takip etmişti. İstanbul halkı dehşet içinde sokaklara dökülmüş, "Allah, Allah" nidaları her tarafta duyulmaya başlamıştı.Deprem Marmara Denizi` nde de şiddetli dalgalarla ( tsunami) kendini duyurdu. Denizdekiler mavnalardan, balıkçı teknelerinden, Şirket - i Hayriye vapurlarından kente baktıklarında, çöken binalardan yükselen toz bulutlarını görmüşlerdi.
Tarihi kaynaklarda " Büyük Hareket - i Arz" diye isimlendirilen 1894 depremi, Rumi takvim ile 1310 yılına rastladığından, İstanbul halkı arasında, "1310 zelzelesi" diye anılır.
10 Temmuz 1894 tarihli " Büyük Hareket - i Arz" ın merkez üssü, İzmit Körfezi boyunca Adapazarı` ndan Çatalca` ya kadar uzanan bir hat üzerinde yaklaşık 175 kilometre civarındaydı. ( ? )
İstanbul` un camileri de 1894 depreminden nasiplerini aldılar: Edirnekapı, Mihrimah, Kariye camilerinin minareleri yıkıldı; Nuruosmaniye` nin girişi çöktü. Kentte, depremle birlikte, yer yer büyük yangınlar çıktı. Deniz 200 metre geri çekilip dalgalar kıyıları bastı. Surların bazı kısımları ile Kapalıçarşı yıkıldı.
Her ne kadar, depremin "9" şiddetinde olduğu söylenmişse de, bunun günümüzün Richter ölçeğindeki 9 şiddetine eşit olduğu kuşkuludur. Çünkü o tarihte, İstanbul` da bulunan ve Kumbari Efendi`nin yöneticisi olduğu tek rasathanenin sismik ölçümler yapabilecek sismograf cihazları yoktu.
Padişah Sultan Hamit bu depremde çok korkup, Atina Rasathanesi müdürü Egnitis Efendi` yi araştırma yapması için acilen İstanbul’ a çağırtmıştır. Egnitis de entersandır gelir gelmez incelemelerini İstanbul yerine İzmit Körfez’ inden başlamıştır. Egnitis Efendi 1894 Depremi hakkında Padişah` a bir rapor sunmuştur. 1866` da Robert Malroy` un yayımladığı bir kitapta zaten Kuzey Anadolu` da bir deprem şeridi ( Kuzey Anadolu Fayı ) çizilmişti, yani araştırmacılar nerelere gideceklerini aşağı yukarı biliyorlardı..." diyor.
1894 Depremi` nden sonra Kandilli Rasathanesine deprem kaydetmeye yarayan sismograf cihazı alınmış ve bunun faydası hemen kısa bir süre sonra 1912 yılında meydana gelen Mürefte-Şarköy Depremi` nde görülmüş ve ilk kez bu deprem kaydedilmiştir.
Dikkat edilirse 1894 Evia Depremi ve 1894 İstanbul Depremleri neredeyse eş zamanlı ( aynı yıl içinde) olmuştur. Bu depremden 1 yıl önce 1893 tarihinde Kuzey Anadolu Fayı ` nin kuzey kolunun Ege Denizi` ndeki devamı üzerinde Saroz Körfezi ile Evia Adası arası 7,4 magnitüdlü bir deprem ile kırılmış.
Marmara Denizi` nin batı kısmında Özellikle Ege Denizi` nin kabuk yapısının ince ve kırılgan olması nedeni ile depremler çok daha hızlı gelişebiliyor. Kuzey Anadolu Fayı ` nın Anadolu Plakası üzerinde kalan kısmına göre deprem tekrarlama peryotları oldukça kısa süreli. Bir kaç yıl içerisinde komşu segmentler üzerinde büyük ölçekli depremler ard arda dizilebiliyorlar.
1893 Saroz Depremi 7,4 magnitüd
1894 Evia Adası Depremleri 6,4 ve 6,5 magnitüd
1894 İstanbul depremi 7,6 magnitüd
1912 Mürefte -Şarköy Depremi 7,4 magnitüd
19 yılda 4 büyük deprem KAF` ın diğer kısımlarına göre oldukça kısa bir süre içinde meydana gelmiş.
Marmara` nın doğusuna dikkat edilmeli.
(*) Kişisel olarak olası Doğu Marmara Depremi` nin dış odak Merkezi` ni Marmara Ereğlisi Açıkları ile Tekirdağ Açıkları arasında olacağını tahmin ediyorum. Bu tahmini 2007 yılında yapmıştım.
Olası İstanbul Depremi Tahminim :
Büyüklük : 7,6
Koordinat : 40,8 - 27,7
Derinlik: 10,5 km.
