17 Ağustos 1999 yıl dönümü nedeni ile

1999`un 17 Ağustos günü tüm Türkiye sarsıldı. Binlerce insanımız büyük bir deprem neticesinde vefat etmiş idi. Kurtulanlar ise kaybettikleri yakınları ve yaşadıkları yüzünden belki bu 15 yılı kabuslarla geçirdiler. Gerçek olan ise göz göre göre ölüme davetiye çıkarılmasıydı. Kalitesiz yapılar, kötü projeler, geçim derdine düşmüş mühendisler, denetimden uzak imalatlar, bilimsellikten uzak düşmüş sektör. Herkes fikir sahibi, herkes mühendislerden iyi biliyordu. Kuralları meslek adamları değil, siyaset-rant ilişkisi koyuyordu. İşte bu gerçekler ile binlerce vatandaşımızı, anamızı, babamızı, kardeşimizi, en yakın arkadaşımızı kaybettik. Peki aradan 15 yıl geçti? Ne değişti?

15 yıl önce ilk iş kurtuluş olarak görülen yapı denetim sistemi mevzuatı geliştirildi. Meslek odaları tarafından belediyeler ile yapılan protokoller ile sağlanan projelerin mesleki denetimden geçirilmesi hizmetleri genele yayıldı, yasal olarak mecburiyet geldi. Bu yapılan en doğru hamleydi. Yapı denetim sistemi için pilot bölgeler seçildi, buralarda sistem geliştirilecek ve tüm Türkiye`ye sağlıklı bir sistem yayılacaktı. Peki bu hamlelerin sonu ne oldu? Maddeleyelim ;

• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından mevzuattaki sorunlar çözülmeden tüm arızalarına rağmen yapı denetim sistemi tüm ülkeye yaydı ve çalıştırılmaya devam ediyor.
• Meslek odaları tarafından yapılan denetimler siyasi sebebler ile kaldırıldı. Oysaki sistem içinde siyaset-para ilişkisi dışında tarafsız tek gözün olduğu yer meslek odaları.
• Mevzuat tamamen evrak denetimine dönüştü. 15 yıl önce 15 sayfa evrakla ruhsat alınırken artık 50-100 sayfa evrak ile ruhsat alınıyor. Ancak aşırı evrak ve devamlı değişen imar mevzuatı yüzünden depremde sağlamlığı ifade eden statik projeler yap boz tahtasına dönüyor. Meslek odalarının kontrolü dışına çıkartılan bu projeler fiyat kaygısıyla ehil olmayan, yasal zorunluluk olmasına rağmen oda tescil belgesi bile olmayan ve hatta bazen maalesef mühendis bile olmayan ellere teslim edilebiliyor.
• Yapı denetim şirketlerinin bir çoğunun iyi niyet çerçevesinde çalışmasına rağmen  bir kısmının gerekli denetim hizmetini vermek yerine fiyatta yarıştıkları zaman içinde görülmüştür ve bu konuda hiçbir tedbir alınmamıştır. Müteahhit firma tarafından seçilen ve ücretini doğrudan müteahhit firmadan alan şirketlerin verdiği yapı denetim hizmeti deprem öncesi fenni mesuliyet sisteminin ötesine geçemedi.
• 15 yıl önce yapının inşaat maliyetinin yasal olarak %9`u üzerinden hesaplanan yapı denetim hizmet bedeli günümüzde yine yasal olarak %1.5`a kadar düşmüştür. Basitçe şunu düşünün, 15 yıl önce bedeli 100,00TL olan hizmet bugün 16,67TL`ya düşmüş ise yapılan hizmetin kalitesi artmış olabilir mi? Basitçe ülkemizde herşeyin fiyatı enflasyona dayalı olarak artarken yapı denetim ücreti tam 6 kat ucuzlamış...
• İlk dönemlerde yapı denetim şirketinin kurulması sıkı mevzuata bağlıydı. Her ilde nüfusa dayalı bir sayı sistemi vardı. Sonra gevşetildi, çok sayıda kurulan yapı denetim şirketleri hizmet kalitesi yerine yine ve daha fazla fiyatta yarıştı. 
• Hata yapan yapı denetim şirketleri doğrudan kapatma cezası alıyor. Bu sebeble idareler kapatma sonucunda çok ciddi iş yüküne maruz kaldıkları için yapı denetim şirketlerini kapatmak yerine idare etmeyi tercih ediyor. Çevre ve Şehircilik  yaptığı

 İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI                                                          BALIKESİR ŞUSESİ                                                              BANDIRMA TEMSİLCİLİĞİ      

      Yetersiz denetimlerde zaman zaman yapı denetim şirketlerini kapatıyor. Oysaki kapatmak önemsiz, hemen yenisi kuruluyor ki kurmakta haklılar, birçok kişinin bir kişinin yaptığı hatadan sorumlu tutulması ve işssiz kalmaları, ekmekleri ile oynanmaları kabul edilemez. İlgili şantiyede görev alan denetimci ve şantiye şefi meslek adamına, ilgili müteahhite neredeyse ceza yok veya sembolik! Bu kapatmalar ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı gurur duyuyor ve sorunu çözmeye ne kadar uzak olduklarını da gözler önüne seriyor.

• Sözde var olan ancak fiilen görev yapmayan şantiye şefleri. Kanuni zorunluluk olan bu hizmet maalesef yatarak para kazanmaya alışan bir mühendis kitlesi oluşturdu...

Sivil toplum örgütü olan TMMOB`a bağlı meslek odalarımız tarafından yürütülen mesleki denetim siyasi bir kamplaşmanın ve hesaplaşmanın neticesinde bir torba yasaya eklenen madde ile engellenmektedir. Bu durumun neticesinde bu siyasi kamplaşmanın tarafı olan veya olmayan tüm meslek adamlarının ekmeği ile oynanmakta, kalitesiz yapılaşmanın önünü açması vasıtasıyla da toplumun geneline zarar verilmektedir. Düzgün yürütülemeyen yapı denetim sistemi ile birlikte yapılamayan mesleki denetimler sonucu mesleğimiz 17 Ağustos 1999 öncesinden kötü hale gelmiştir. İnşaat Mühendisleri Odası ve diğer meslek odalarının mesleki birikimi yerel meslek odalarının yetkilerinin arttırılması ile piyasanın dengesi olabilecekken göz göre göre yeni bir 17 Ağustos`a doğru sürükleniyoruz. Acıdır ki ticari-siyasi baskı altında kalabilen bazı yetersiz yapı denetim şirketleri eli ile kötü niyetli kişilerin afişe olmadan gizli kapılar ardından geleceğimiz olan çocuklarımızı veya tüm yakınlarımızı tehdit edebilecek inşaatları yapabilecekleri ortam kendiliğinden hayat bulmaktadır.

Bizim İMO Bandırma Temsilciliği olarak tüm bu çarpıklıklara karşı çözüm önerimiz, meslek odalarının piyasayı ve denetim şirketlerini denetleyebildiği bir ortamın oluşturulmasıdır. Basitçe herkesin birbirini denetlediği bir sistem ve daha güçlü yetkilerle donatılmış yerel meslek odaları.

Unutmayın...

17 Ağustos 1999 ile bugün arasındaki en büyük fark ; O gün depreme dayanıksız bu inşaatların yapılmasına müsaade edenler veya icra edenler yaşananların açıkça bilincinde değildi. Yani günahları  sınırlıydı. Bugün ise sistemin düzeltilmemesinden ve sonuçlarına toplumdan istedikleri yetkilere ve etkilere sahip olarak göz yumanlar, kendi geleceklerini evlatlarımızın veya tüm bir şehrin veya ülkenin geleceğinden önde tutanlar, geleceğin depremlerinde hayatlarını kaybedecek insanlarımızın katilleri olacaklardır ve bu dünyada olmasa bile öbür dünyada yargılanarak hüküm giyeceklerdir.

İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI

BANDIRMA TEMSİLCİLİĞİ

YÖNETİM KURULU

Gürkan İLGİN

Mehmet GÜNEŞ

Fahri BİLGİN

Recep KÜÇÜK

Gözde GÜLCAN