Ayçiçeği alım fiyatlarındaki istikrarsızlığı gündeme taşımak adına Edirne´de bir araya gelen Edirne, Tekirdağ, Çanakkale, Balıkesir ve Bursa Ziraat Odaları başkanları ilgili kurum ve kuruluşların artan maliyetleri göz önünde bulundurarak yeni sezon ürün fiyatlandırmasını gerçekçi analizlerle ele alınması talebinde bulunuldu.
Oda başkanları yeni sezon mahsulü Ayçiçek´in biran önce acil önlem almasını ve çiftçinin zor durumdan kurtarılması talebinde bulunuldu.
Marmara Bölgesi il ve ilçelerindeki Ziraat Odaları´nın başkanlarını bir araya getiren Edirne´deki toplantının ana gündemi artan maliyetler karşısında ?yok? kalan Ayçiçeği fiyatları idi.
Toplantıda ardından yapılan ortak basın açıklamasında, alım fiyatı aşağı inen ayçiçeği ile ilgili endişeler dile getirildi.
Edirne´de düzenlenen toplantıda, aşağı inen ayçiçeği alım fiyatları ile ilgili basın açıklamasını ziraat odaları başkanları adına TZOB (Türkiye Ziraat Odaları Birliği) Yönetim Kurulu Üyesi ve İpsala Ziraat Odası Başkanı Hüseyin Darcan yaptı.
İpsala Ziraat Odası Başkanı ve TZOB yönetim kurulu üyesi Hüseyin Darcan, Ayçiçeğinin, ülkenin ve bölgenin ekonomisi açısından son derece önemli bir yere sahip olduğunu dile getirerek, "Sıvıyağ tüketimimizin yüzde 76´sı, tohumları yüzde 40-45 oranında yağ içeren ayçiçeğinden karşılanmaktadır. Küspesinin içerdiği yüzde 30-40 oranındaki protein ile de hayvan beslemesinde değerli bir yem olan ayçiçeği, sabun ve boya sanayinde değerlendirilmekte; sapları da yakacak olarak kullanılmaktadır. Sapların yakılması ile oluşan kül ise yüzde 36-40 oranında potasyum içermekte ve gübre olarak değerlendirilebilmektedir. 2018 yılında 1 milyon 800 bin ton olarak gerçekleşen yağlık ayçiçeği üretiminin 2019 yılı ilk tahmin sonuçlarına göre yüzde 11 artışla, 2 milyon ton olması beklenmektedir. Bu üretim rekor düzeydedir. 2 milyon ton üretim, ülkemizde bu yıla kadar görülen en yüksek üretim rakamıdır. Her türlü zorluğa rağmen üreticimiz üretmeye devam etmektedir. Üretim artışında; İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde ekim alanlarının artması, yağ açığının kapatılması amacıyla yapılan destekler, son yıllarda yaşanan verim artışı, Çukobirlik ve Tarım Kredi Kooperatiflerinin ayçiçeği alımına başlaması gibi gelişmelere etkili olmuştur. Verim miktarındaki artışın yanında ekim alanlarının artması ayçiçeği üretiminin artmasına neden olmuştur. Son 10 yılda ekim alanları yüzde 26 oranında artarken ayçiçeği verimi yüzde 49 oranında artış göstermiştir. Ekim alanları ve verimdeki artışla birlikte son on yılda ayçiçeği üretimi yüzde 87 oranında artmıştır. Ülkemizde üretilen yağlı tohumlu bitkiler içerisinde ayçiçeğinin payı yüzde 45´dir. Ülkemizde halkın genelde bitkisel yağ olarak ayçiçeğini tercih etmesi ayçiçeğinin önemini artırmaktadır. Çerezlik tüketimi amaçlı da üretim yapılmaktadır. Yağlık ayçiçeği üretimi ülke geneline yayılmış olmakla birlikte, üç bölgede yoğunlaşmıştır. Türkiye ayçiçeği üretiminin yüzde 87 Marmara, İç Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde gerçekleştirilmektedir." dedi.
"Doların daha da gerilemesi durumunda bu fiyat daha da gerileyecek mi?"
Marmara Bölgesi´nin, toplam üretimden yüzde 55 pay aldığı bilgisini veren Hüseyin Darcan, "İç Anadolu bölgesi yüzde 21, Karadeniz Bölgesi yüzde 11 oranında pay almaktadır. Ayçiçeği üretiminde il düzeyinde de yoğunlaşma vardır. 4 ilde gerçekleştirilen üretim, toplam üretimin yüzde 60´ını oluşturmaktadır. Bu illerden Tekirdağ, toplam üretimin yüzde 19´unu karşılayarak ilk sırada yer almaktadır. Tekirdağ ilini, Konya, Edirne ve Kırklareli illeri takip etmektedir. Bu illerimizi sırasıyla Adana, Çorum, Çanakkale, Tokat, İstanbul ve Samsun izlemektedir. Bu yıl ayçiçeğinin ekiminden hasadına kadar geçen süreçte yağışlar yeterli düzeyde gerçekleşmiştir. Ayçiçeği veriminde geçen yıla göre artış beklenmektedir. Bu beklenti 2019 yılı ilk tahmin sonuçlarına da yansımıştır. Ayçiçeği hasadı ilk olarak Temmuz ayı sonunda Çukurova´da başlamış olup, Ağustos ayı itibari ile Marmara Bölgesi ve diğer bölgelerde de artmıştır. Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli 8 Ağustos´ta yüzde 40 yağ oranlı, yüzde 9 rutubetli ve yüzde 2-4 yabancı madde içerikli yağlık ayçiçeği fiyatını 2,5 TL/kg olarak belirlemiştir. Birliğimizce yapılan çalışma sonucunda ayçiçeğinin 2019 yılı maliyeti 2,46 TL/kg olarak tespit edilmiştir. Açıklanan 2,5 TL/kg fiyat, Birliğimiz tarafından açıklanan maliyetin yüzde 1,6 üzerindedir. Trakya Birlik ve Tarım Kredi Kooperatifi bu fiyattan alıma başlamıştır. Ancak bilindiği üzere gümrük vergi oranları üreticimizi korumaya yetmemektedir. Dolar kuru yüksekliği nedeniyle yapılan ithalat maliyeti de 2.500 Ton/TL seviyesindeydi. Ancak geçtiğimiz haftadan itibaren dolar kurunda görülen gerileme ayçiçeği fiyatına yansımış ve piyasada fiyatlar 2.200 Ton/TL´ye kadar gerilemiştir. Doların daha da gerilemesi durumunda bu fiyat daha da gerileyecek mi? Bu kabul edilir bir durum değildir. Trakya Birlik 2500 Ton/TL´ye ürün almaya devam ediyor. Sonuçta ne olacak? Üretici ürününü piyasaya değil, Trakya Birlik´e teslim edecek ve piyasada yağ fiyatlarının ithal ürünle düşmesi durumunda Trakya Birlik zarar edecek. Bu durumdan hem üretici hem de Trakya Birlik zarar görecek. Hasat döneminde bu tür ani değişimlere karşı hızlı önlemler alınmalıdır. Gümrük vergi oranı piyasayı koruyamıyor ise referans fiyatlar artırılarak, düşük fiyatlı ürün ithalatı engellenmelidir. Bu nedenledir ki ayçiçeğinde referans fiyat üreticilerimiz için büyük önem taşımaktadır. Hali hazırda ayçiçeğinde ton başına ithal fiyatların bin 450 lira seviyesinde olduğu dikkate alındığında üreticilerimiz tedirginlik içindedir. Geçmiş yıllardaki uygulamalara bakıldığında 800 dolar/Ton´a kadar çıkarılan referans fiyat üreticilerimiz tarafından yerinde bir karar olarak değerlendirilmiştir. Bu yılda da referans fiyatın 700 dolar/tona yükseltilmesini bekliyoruz. Bu ton başına alınan verginin 90 dolardan 140 dolar seviyesine çıkartılması demektir. Gelen ithal ürün maliyetinin ton başına 50 dolar artması iç piyasa fiyatlarının gerilemesini engelleyecektir. Ayrıca, 2017 yılında yağlı tohum, bitkisel yağ ve bunların küspelerinin işlenmesi sonucu arta kalan küspelerinin ithalatı için ödenen döviz miktarı3,2 milyar dolar iken 2018 yılında bu rakam yüzde 9,4 düşüşle 2,9 milyar dolara gerilemiştir. Artan üretimle birlikte, ithalata duyulan ihtiyaç da azalacaktır. Üreticilerimizin bir sonraki sezonda üretime devam edebilmesinin sağlanması, üretimin cazip hale gelmesi bakımından fiyat düşüşleri önlenmelidir. Üreticilerimizin alın terinin karşılığını alması, hem üreticilerimizin hem ülkemizin kazançlı çıkması en büyük temennimizdir. Bu duygu ve düşüncelerle ayçiçeği üreticilerimize bereketli bir hasat dönemi diliyorum." diye konuştu.
