Taşaronlaştırmak sureti ile dolaylı olarak özelleştirilmek istenen Bor madenlerinin, Kamu malı olarak kalması ve üretilmesi noktasında Sendika tarafından verilen mücadele CHP tarafından TBMM gündemine taşındı.
CHP Balıkesir Milletvekilleri Namık Havutça, Ayşe Nedret Akova ve Haluk Ahmet Gümüş ile birlikte 23 CHP milletvekili Bor madeninin kapsamlı olarak TBMM tarafından araştırılması için önerge verdi.
Havutça'nın hazırladığı araştırma önergesinde Dünyada en büyük bor rezervlerinin Türkiye'de Bigadiç, Emet, Kırka, bölgelerinde bulunduğu, konsantre bor üretiminin de Bigadiç, Emet ve Kestelek'te yapıldığı, rafine ürünlerin ise Bandırma, Kırka, ve Emet'te gerçekleştirildiğini vurguladı.
Türkiye'nin Çıkarları Nasıl Korunacak, AraştırılsınÖnergede Türkiye'nin bor üretiminde etkinliğinin, mevcut pazar payının, ürün çeşitliliği ile ürün kalitesinin arttırılmasına yönelik çalışmaların yapılması için; Bor`a dayalı sanayinin gelişmesi için özel bor ürünlerine yatırım yapılarak bor minerallerine dayalı tesislerin ülkemizde nasıl kurulacağının; bilim ve teknolojiye uygun politikalar temelinde, sanayimizle uyumlu olarak, tesislerimizin devlet eliyle işletilmesinin nasıl yapılacağının, tesislerimizde çalışanların durumlarının, bununla birlikte son derece önemli stratejik bor madeniyle ilgili olarak Türkiye'nin çıkarlarının nasıl korunacağının derinlemesine ve kapsamlı olarak araştırılması istendi.
Bor Kamu Eliyle İşletilmeliBor madeninin Türkiye'nin geleceği için çok önemli bir maden olduğuna dikkat çekilen araştırma önergesinde, Türkiye'nin bor zenginliğinin uluslararası şirketlerin bu zenginlikte söz sahibi olmak isteğinin artırdığına ve bor minerallerinin, herhangi bir ticari meta şeklinde düşünülmemesi gerektiğine değinildi.
Türkiye'nin bu zenginliğinin, kamu eliyle işletilmesinin sürdürülmesi kaçınılmaz bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır denilen önergede, kamu eliyle yürütülürken uygulanan taşeron ve sözleşmeli istihdamdan vazgeçilerek, sosyal güvencesi olan kadrolu kamu görevlileri ve işçilerle yapılması bu rezervlerimizin ve işletmelerimizin milli bir politika olarak değerlendirilmesi açısından da yaşamsal bir önem arz ettiği ifade edildi. Havutça'nın araştırma önergesi şöyle: TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞI'NA Bor madeni ülkemiz için son derece önemli dünya konjoktörünü etkileyen stratejik bir madendir. Bor minerallerinin, son derece özel kimyasal yapıları nedeniyle, hammadde, rafine ürün ve nihai ürün şeklinde 250'yi aşan kullanım alanı bulunmaktadır. Sanayinin tuzu olarak da adlandırılan borun kullanımı ve bor minerallerine bağımlılık, her geçen gün gelişen teknoloji ile birlikte artmaktadır. Hammadde, cam, porselen, seramik, tekstil, deterjan, metalurji, tarım, enerji, havacılık, savunma gibi çok farklı sektörlerde kullanılan bor mineralleri sanayinin vazgeçilmez hammaddelerindendir. Ayrıca, sürdürülebilir enerji tüketiminin artması paralelinde güneş enerjisi ve rüzgar enerjisi sistemlerinde de bor kullanımı artmaktadır. Aynı zamanda enerji alanındaki diğer araştırmalarda dikkate alındığında bor ürünlerinin, enerji sorunlarına çözümde de önemli bir potansiyele sahip olduğu bilinen bir gerçektir. Dünyada en büyük bor rezervleri Türkiye'de Emet, Kırka, Bigadiç bölgelerinde bulunmaktadır. Konsantre bor üretimi Bigadiç, Emet ve Kestelek'te yapılırken, rafine ürünler Bandırma, Kırka, ve Emet'te yapılmaktadır.
1978 yılına kadar yerli ve yabancı özel şirketler eliyle işletilen bor madenleri, bu tarihte 2172 sayılı Kanun ile Etibanka devredilmiştir. 1983 yılında ise, 2840 sayılı Kanun ile bor tuzlarının aranması ve işletilmesinin devlet eliyle yapılacağı hükme bağlanmıştır. Bor madenleri, 1985 yılında çıkarılan 3213 sayılı Maden Kanunu kapsamına alınmış, ancak 2840 sayılı Kanun hükümleri saklı tutulmuştur. Bunun yanı sıra, Türkiye`de ve dünyada bor ürün ve teknolojilerinin geniş bir şekilde kullanımını, yeni bor ürünlerinin üretimini ve geliştirilmesini teminen değişik alanlarda kullanıcıların araştırmaları için 2003'te de Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü (BOREN) kurulmuştur. Dünya bor piyasasında arz ve talep, tekeller tarafından kontrol edilmektedir. US Borax ve Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü dünya bor talebinin % 70ini tekelinde bulundurmaktadır. Dünya bor pazarı, az sayıda üretici olması ve bor ürünlerinin birbirlerini ikame edebilme özellikleri nedeni ile diğer pazarlardan çok ayrı bir yapıya sahiptir. Dünya bor pazarı, piyasa şartlarında oluşan fiyatlara göre alım-satım işlemlerinin gerçekleştirildiği bir piyasa olmadığı da bilinmektedir. Bu piyasadaki fiyatlar, ürün ve pazar şartları ile şirketlerin kısa, orta ve uzun vadeli çıkarları dikkate alınarak, müzakere şartlarına ve gücüne göre belirlenmektedir. Bu koşullar değerlendirildiğinde bor Türkiye geleceği için çok daha önemli bir maden olmaktadır. Türkiye'nin bor zenginliği uluslararası şirketlerin bu zenginliğimizde söz sahibi olmak isteğini artırmaktadır. Bor minerallerinin, herhangi bir ticari meta şeklinde düşünülmemesi gerekirken serbest piyasa ekonomisinin gerektirdiği çerçeve içerisinde işlem görebileceği yanılgı olarak değerlendirilmektedir. Türkiye'nin bu zenginliğinin, kamu eliyle işletilmesinin sürdürülmesi kaçınılmaz bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca, bu zenginliğimizin kamu eliyle yürütülürken uygulanan taşeron ve sözleşmeli istihdamdan vazgeçilerek, sosyal güvencesi olan kadrolu kamu görevlileri ve işçilerle yapılması bu rezervlerimizin ve işletmelerimizin milli bir politika olarak değerlendirilmesi açısından da yaşamsal bir önem arz etmektedir. Tüm bu nedenlerle, Türkiye'nin bor üretiminde etkinliğinin, mevcut pazar payının, ürün çeşitliliği ile ürün kalitesinin arttırılmasına yönelik çalışmaların yapılması için; bora dayalı sanayinin gelişmesi için özel bor ürünlerine yatırım yapılarak bor minerallerine dayalı tesislerin ülkemizde nasıl kurulacağının; bilim ve teknolojiye uygun politikalar temelinde, sanayimizle uyumlu olarak, tesislerimizin devlet eliyle işletilmesinin nasıl yapılacağının, tesislerimizde çalışanların durumlarının, bununla birlikte son derece önemli stratejik bor madeniyle ilgili olarak Türkiye'nin çıkarlarının nasıl korunacağının derinlemesine ve kapsamlı olarak araştırılması için Anayasanın 98, İçtüzüğün 104 ve 105. maddeleri gereğince meclis araştırması açılması için gereğinin yapılmasını istediler.
