Gazetecilerin, “fikir işçisi” olarak haklarını düzenleyen 212 sayılı yasanın yürürlüğe girdiği 10 Ocak, “Çalışan Gazeteciler Günü” ismiyle kutlanıyor.
Basın mesleğinde çalışanlarla işverenler arasındaki ilişkileri düzenleyen “5593 Sayılı Kanunun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine ve Bu Kanuna Bazı Maddeler Eklenmesine Dair 212 Sayılı Kanun”, Milli Birlik Komitesi’nce, 4 Ocak 1961’de kabul edildi. 10 Ocak 1961 günü, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren yasa ile gazetecilerin bazı sosyal hakları güvence altına alındı.
“212 Sayılı Yasa” olarak bilinen düzenleme, iş sözleşmelerinin yazılı olarak yapılması, sözleşmelere işin türü ve ücret miktarının yazılması gibi gazetecilerin sosyal ve yasal haklarını belirleyen hükümleri içeriyor.
“DOKUZ PATRON OLAYI”
212 sayılı yasanın çıkarılışı, o dönemde yaşanan, Babıali’de “Dokuz Patron Olayı” ile de Türk basın tarihine geçti.
İşverenler ve çalışanlar arasında gerginliğe, gazetecilerin kapanmasına ve çalışanların “Basın” adında yeni bir gazete çıkarmasına neden olan olaylar şöyle gelişti:
10 Ocak günü, gazetelerini ellerine alan okuyucular, “Gazetemizi Üç Gün Kapatıyoruz” başlığıyla karşılaştılar. Başlığın altında, 9 gazete patronunun imzasıyla yayınlanan 212 sayılı yasa ile Basın İlan Kurumu’nun oluşturulmasıyla ilgili 195 sayılı yasaya yönelik tepkilerin dile getirildiği, yasaların mesleki sakıncalar doğuracağı iddia edilen ortak bildiri yer alıyordu.
Gazete sahiplerinin bu ortak tepkisi karşısında, çalışanlar da bir araya geldiler. İstanbul Gazeteciler Sendikası, çalışanlara ait bir ortak bildiri yayımlayarak, kapanma kararının gazete sahipleri tarafından verildiğini, diğer çalışanların ise bu durumu doğru bulmadıklarını açıkladı. Gazeteciler, aynı gün, sendika önünden başlayan sessiz yürüyüş gerçekleştirdiler. Ayrıca, sendikada yapılan olağanüstü toplantıda, patronların üç günlük boykotu sırasında, “Basın” isimli gazetenin yayınlanmasına karar verildi.
11 Ocak günü yayımlanan “Basın Gazetesi”, gazete patronlarının üç günlük boykotu sırasında düzenli olarak yayın yaşamını sürdürdü. Patronların boykotuna karşılık, Ankara ve İzmir’de de gazete çalışanları, gerçekleştirdikleri yürüyüşler ve yayımladıkları bildirilerle tepki gösterdiler.
Basın Gazetesi’nin son sayısında yer alan başyazıda, basın emekçilerinin, elde edilen hakların korunması amacıyla elbirliğiyle mücadele edeceklerine dikkat çekiliyordu.
Boykot, 14 Ocak 1961’de sona erdi.