ALİ EKBER YILDIRIM
Dana ithalatında düğmeye basıldıKırmızı et fiyatının yükselmesi, Et ve Süt Kurumu’nda yeterli miktarda et ve kesim için yeterli hayvan olmaması, besicilerin fiyatın daha da yükseleceği beklentisi sonucu besilik hayvanları satmaması gerekçesiyle besilik dana ithalatı için düğmeye basıldı
Hükümet besilik dana ithalatı için düğmeye bastı. Kırmızı et fiyatının yükselmesi, besicilerin fiyatın daha da yükseleceği beklentisi ile ellerindeki hayvanları piyasaya sınırlı sayıda arz etmesi, Et ve Süt Kurumu’nun (ESK) piyasaya müdahale edecek düzeyde et ve kesimlik hayvana sahip olmaması, büyük besicilerin iç piyasadan hayvan almaması gibi pek çok gerekçe gösterilerek hayvan ithalatına yeniden kapılar açılıyor.
Uzun süredir üzerinde çalışılan besilik dana ithalatı ile ilgili kararname hazır. Kararnamenin birkaç gün içerisinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmesi bekleniyor. Hazırlanan kararnameye göre, besicilik işletmelerine kapasitelerinin yarısı kadar ithalat hakkı tanınacak. Ancak bu hakkı kazanmaları için ithal edecekleri hayvan sayısı kadar iç piyasadan da alım yapmaları gerekiyor. Besicilik yapan 500 baş kapasiteli bir işletme iç piyasadan 250 besilik dana aldığında 250 besilik danayı sıfır gümrükle ithal edebilecek.
Uzun bir süredir hayvan ve et ithalatı konusunda direnen ve kesinlikle ithalat yapılmayacağını açıklayan Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı yetkilileri buldukları bu formülle hem iç piyasada besicilerin korunacağını hem de işletmelerin hayvan ihtiyacının karşılanacağını ve piyasanın düzenleneceğini hesaplıyor.
Bosna Hersek’ten ithalat yapılacak iddiası
Hayvancılık sektörü temsilcilerinin verdiği bilgiye göre, bakanlığın yaptığı çalışma kapsamında Et ve Süt Kurumu’nun hayvan ihtiyacının karşılanması için Bosna Hersek’ten canlı hayvan ithalatının yapılacağı da iddia ediliyor. Bunun piyasayı ithalatla terbiye etmek ve besicilerin ithalat endişesiyle ellerindeki hayvanları bir an önce piyasaya arz etmesi için düşünülen bir seçenek olduğu tahmin ediliyor. Sektör temsilcilerine göre Bosna Hersek’te ithal edilecek hayvan yok.
Besicilere göre et pahalı değil
Besiciler kamuoyunda ve medyada her gün etin pahallı olduğu yönünde kara propaganda yapıldığını belirterek DÜNYA’ya şu bilgileri verdiler: “Et pahalı diyenler hayatında hiç hesap kitap yapmamış, hayvancılık sektörünü bilmeyenler. Bunların arpa fiyatından,kepek fiyatından yem başta olmak üzere gübre, mazot, veterinerlik hizmetlerinden hiç haberi yok. Bugünkü girdi fiyatları ile 1 kilo karkas etin maliyeti 19 lira. Piyasada 19 liradan karkas et satan çok az besici var. Asgari yüzde 10 para kazanırsa besici hayvancılığa devam edebilir. Ama bunu bile besicilere çok görenler var. İstiyorlar ki etin fiyatı hiç artmasın. Bizde artmamasını istiyoruz. Ama yem ve diğer girdilerin de fiyatı artmamalı. Et fiyatı konusunda bir hassasiyet var. Tüketicilerin bu konudaki duyarlılığı istismar ediliyor. Dondurmanın fiyatı ne kadar artıyor, baklavanın, bakliyatın ne kadar artıyor kimse bunlara bakmıyor. Herkesin gözü et fiyatında. Canlı hayvanın kilosu 14 liraya kadar yükseldi. Biz hayvanı bu fiyattan alıyoruz 8 ay 1 yıl besliyoruz sonra karkas olarak kilosunu 18-19 liradan satıyoruz. Bizden 18- 19 liradan alanlar markette bonfileyi 38 liradan hatta 60 liradan satanlar var. Bakanlık, devlet 60 liradan et satanlara bir şey demiyor, dönüp bize besiciler pahalıya satıyor diyor. İthalat lobicileri ve karkas eti alıp et olarak veya et ürünleri olarak satanlar marketteki 60 liralık eti baz alarak et pahalı diyorlar ve baskı kurarak et ithalatına zemin hazırlıyorlar. Et ithalatının ülkeye nasıl zarar verdiğini yakın zamanda gördük. Et ithalatı besiciliğin sonu olur. Geçici bir önlem olarak iç piyasadan hayvan besilik dana alanlara bir o kadar da ithalat hakkı verilmesi piyasayı rahatlatır. Ama et ithalatı Türkiye’de hayvancılığın sonu olur.”
Kesime gelen hayvanı beslemek zarar verir
Besicilerin hayvan arzını azalttığı iddiasını da yalanlayan besiciler, belli bir kiloya ulaşmış ve kesime gelen hayvanın beslenmesinin kar değil zarar ürettiğini belirtiyor. Yem maliyetinin çok yüksek olduğunu bu nedenle kesime gelen hayvanın beslemenin hiç bir mantığı olmadığını vurgulayan besiciler: “Hayvanın alacağı kilo cinsine göre bellidir. O kiloya ulaştıktan sonra et fiyatı artacak diye hayvanı beslemeye devam etmek bize kar değil zarar verir. Ete geleceği söylenen zam ne kadar olursa olsun fazladan verilen yemden daha yüksek olamaz. Bu nedenle besicilerin hayvan satmaması onların zararına olur. Tam tersine düşük kiloda hayvanları satmaya zorlamak hem besiciye hem de ülke et sektörüne zarar verir” görüşünü dile getiriyor.
Yerli besiciye göre ithalata gerek yok
Et ithalatına karşı çıkan büyük besi işletmeleri, besilik dana ithalatına izin verilmesi konusunda Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’na tam destek verirken, küçük besiciler yeterli hayvan olduğunu ve ithalata gerek olmadığını savunuyor. Özellikle Erzurum, Kars gibi besiciliğin yaygın olduğu bölgelerde yeterli hayvan olduğunu savunan küçük besiciler “Maliyetlerimiz sürekli artmasına rağmen besicilik yapmaya devam ediyoruz. Burada yapacak başka bir iş yok. Erzurum’da, Kars’ta Türkiye’nin ihtiyacını karşılayacak kadar dana var. Ama değerinde almak isteyenler için. Büyük işletmeler bu hayvanları alıp besleyecek ve bunun bir maliyeti var. O maliyetin karşılanması gerekir. Devlet ithalat yerine besicilere destek sağlarsa daha uygun fiyata hayvan temin edilebilir. İthalatın çözüm olmadığı 2010 yılından sonra görüldü. Bakanlık neden bundan ders almaz. Şimdi besi hayvanı ithal edecekler yarın o da yetmedi kasaplık hayvan ve et ithal edecekler. Biz bir 10 yıl daha geriye gideceğiz. İthalatın çözüm olmadığı biliniyor. Ama birilerine para kazandırılmak isteniyor” diyerek ithalata karşı çıkıyor.
