Türkiye Cumhuriyeti, 89 yıl önce, 23 Aralık 1930’da, korkunç bir irtica olayına tanık oldu.
İzmir’in Menemen ilçesinde, Derviş Mehmet isimli sapık ve arkasındaki yobazlar, “Ey ahali, din elden gidiyor, şeriat isterük” diyerek, yedek subay Mustafa Fehmi Kubilay’ın başını kesip, katletmişlerdi.
1906 doğumlu Kubilay, Giritli bir ailenin oğlu, Cumhuriyet öğretmeniydi. Menemen’de vatani görevini yapıyordu ve olay günü 24 yaşındaydı.
KUBİLAY’IN EŞİNİN MEZARI ERDEK’TE
“Devrim Şehidi” olarak anılan Mustafa Fehmi Kubilay’ın eşi öğretmen Fatma Vedide’nin mezarı Erdek’te bulunuyor. Fatma Vedide Hanım’ın, Kubilay’dan, Vedat isimli bir oğlu bulunuyor.
VEDİDE HANIM’IN OĞLU DA ERDEK’TE YAŞIYOR
Aslen İzmirli olan Fatma Vedide, Kubilay’ın katledilmesinden sonra oğlu Vedat ile geldiği Gönen’de bir evlilik yapar ve bu evlilikten bir kız, bir erkek çocuğu daha dünyaya gelir. Ancak daha sonra eşinden ayrılır. Bir süre sonra da yerleştiği Balıkesir’de, Hamdi Ersöz ile yeni bir evlilik yapar. Bu evlilikten de üç çocuğu dünyaya gelir. Bu evlilikten doğan üç çocuktan biri olan Erdek damadı Sezer Ersöz, 35 yıldan beri Erdek’te yaşıyor.
1945 yılında, Kütahya’nın Emet ilçesinde doğup, Erdekli eşini bu yıl içinde kaybeden emekli hava astsubayı Sezer Ersöz, şunları anlattı:
“Annem, üçüncü eşi, babamın vefatından sonra Nazilli’ye, Kubilay’dan olan oğlu Vedat ile birlikte Nazilli’ye yerleşti. Ağabeyim Vedat, daha sonraki yıllarda çalıştığı Nazilli Belediyesi’nden emekli oldu. 1984 yılında, annem Fatma Vedide Hanım’ı, rahatsız olması nedeniyle, Erdek’teki evime aldım. Aynı yıl içinde, sanıyorum temmuz ayının 11 veya 12’sinde vefat etti ve Erdek mezarlığına defnettik.”
Sezer Ersöz, Kubilay’ın, laik Türkiye Cumhuriyeti’nin bugünlere gelmesindeki en önemli “Devrim Şehidi” olduğuna dikkat çekerek, rahmet ve saygıyla andığını sözlerine ekledi.
FATMA VEDİDE, KUBİLAY’IN KATLEDİLDİĞİ DÖNEMDE TUZAKÇI’DA ÖĞRETMENDİ
Kubilay’ın katledildiği dönemde eşi Fatma Vedide Hanım, Gönen’e bağlı Tuzakçı köyünde öğretmen olarak çalışıyordu.
Daha sonraki yıllarda, Cumhuriyet Gazetesi’nden Hikmet Çetinkaya, 1983 yılında, 75 yaşındaki Fatma Vedide ile bir röportaj yapmıştı. Çetinkaya’nın ö
Çeşitli sorularına yanıt veren Asteğmen Kubilay’ın eşi Vedide, bu soruların birinde şu yanıtı vermişti:
“Kubilay’ın katledilişini Tuzakçı’da öğretmenlik yaparken öğrendim. Biz, o yıllarda iki genç öğretmendik. Yani Atatürk Cumhuriyeti’nin öğretmenleri. Ben ve Kubilay, gerçekçi kişilerdik. Akılcı yol neyse ona inanırdık. Din konusunda da öyle. Nitekim o, şeriat düzeni isteyenlerin kurbanı oldu. Çevresine karşı da gerçekçi bir tavır alırdı. Sürekli vatan meselelerinden konuşurdu. Ülkesini seven, öğrencilerini Atatürk devrimleri doğrultusunda yetiştiren bir öğretmendi. Atak ve hareketliydi. Birdenbire kızar, sonra yumuşardı. Bu onun kendine özgü yapısıydı. Ama hiçbir zaman kırıcı olmamıştı. Sadece sinirliydi. Öğrencilerine Atatürk devrimlerini öğretirdi.”
Oğlu Vedat Kubilay, on sekiz aylık bebekken o acı haberi öğrenen Fatma Vedide Hanım, şunları söylüyor:
“Haberi gazeteden öğrendim. Gönen’deydim. Gazeteye meraklıyımdır. Ders sonu başöğretmen odasına gittim. Gazeteler masanın üzerindeydi. Bir gazetede Kubilay’ın resmini gördüm. Okudum. Hıçkırmaya başladım. İnanamıyordum. Vedat’ı öyle bıraktım. Bizi Balıkesir’e götürdüler. Balıkesir’de öğretmenler, Kubilay için bir toplantı düzenlemişlerdi. Hemen orada bir konuşa hazırladım. Şimdi ne yazdığımı, ne konuştuğumu pek anımsamıyorum. O zamanki hislerimle ne yazmışken, onları okudum.” ÖNDER BALIKÇI