Rahim, kelimesi lûgatta yakınlık, doğum yoluyla olan soy bağı demektir. Sılâ-i rahim de, akrabaları arayıp sormak, ziyaret etmektir. Gurbetteki bir kimsenin memleketine ziyarete gitmesi gibi. Akraba ile görüşmek, onların muhtaç olanlarına yardım etmek, hasta olanlarına ziyarette bulunmak, kayıp olanlarını araştırmak, kötülükte bulunanları affeylemek, akrabalık haklarını gözetmek kabilindendir.
Sılâ-i rahim vefa ve insanlık alâmeti olup en güzel ictimâi bir vazifedir.
Resûl-i Ekrem Efendimiz (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: ?Rahm, Allâh´ın arşında asılmıştır.
Der ki: Kim benim Hakkıma riayet ederse Allâhü Teâlâ onu gözetsin, kimde beni keser atarsa Hak Teâlâ da onunla alakasını kessin.?
?Akrabalık bağını kesen kimse cennete (ilk girenler ile beraber) girmek nimetine nail olamaz.?
?Allâh´a itâat edilen şeylerde sılâ-i rahimden daha çabuk sevaplı hiçbir şey yoktur. Allâh´a isyan edilen amellerde de cezâsı isyan ve yalan yere yeminden daha çabuk olan hiçbir amel yoktur.?
?Sadaka ve sılâ-i rahim; Allâh bunlarla ömrü ziyâdeleştirir ve kötü ölümü defeder.?
?Sadakanın en faziletlisi düşmanlık da olsa akrabaya verilendir.?
Hülasa: İslâmiyet akraba hukukuna riayeti bir vazîfe saymıştır. Onların arasında ihtilâfa, gönül kırgınlığına dedikoduya sebep olacak şeylere meydan verilmemesini emretmiştir. Bu cümleden olarak bir kimse bir malını babasına, oğluna, kardeşine veya amcasına, dayısına, halasına, teyzesine veya kendi eşine bağışlarsa ve teslim etse, artık bu bağıştan dönemez, onu geri alamaz. Bağışlayan ile o kendisine bağış yapılan farklı dinlerden olsalar da böyledir. İşte mübârek İslâm dini, akrabalığa bu kadar kıymet ve ehemmiyet vermiştir.
Sılâdır müsile-i rahmet-i Rab
Kat´ı rahm etmek olur bu´de sebeb, (Vehbi)
Sılâ-i rahim yapmak, Allâh´ın rahmetine eriştirir. Akrabayla bağını kesmek ise rahmetten mahrum bırakır.
Kur´ân´da, akrabalık bağlarının sürdürülmesi (sılâ-i rahim) emredilmiş. (4. Nisâ Sûresi, Âyet 1), bunun yolları da gösterilmiştir.
Akrabalara iyilik yapmak, iyi bir Müslümanın nitelikleri arasında sayılmıştır. (4. Nisâ Sûresi, Âyet. 36).
Akrabalar arasını açacak hataların affedilmesi de tavsiye edilmiştir. (24. Nûr Sûresi, 22. Âyet). Peygamber Efendimiz (s.a.v.), akrabaya iyilik ve ikramın bereket kaynağı (Buhârî, Edeb, 12), onlara yapılan hayrın ise bütün hayırlardan daha üstün olduğunu (Müsned, III, 438) vurgulamıştır.
Bu çerçevede yakın olanlardan başlamak üzere bütün akrabalar ziyaret edilmeli, hâl ve hatırları sorulmalı, elden gelen her türlü maddî manevî destek kendilerine sağlanmalıdır. Akrabalar arasındaki küskünlük ve dargınlıklara son verilmelidir.
Sılâ-i Rahm ve Akrabalık Hakkı?
Ebu Hüreyre (r.a.)´den rivayet edildiğine göre, Resul-i Ekrem (s.a.v.) Efendimiz şöyle buyurmuştur:
? - Allâh´a ve ahiret gününe iman etmiş olan kimse misafirine ikram etsin. Allâh´a ve ahret gününe iman etmiş olan kimse sılâ-î rahm (ana-babasını ve akrabalarını ziyaret) etsin. Allâh´a ahret gününe iman etmiş olan kimse ya hayırlı söz söylesin veya sussun.? (Buhari), Kitabu´l edeb, h. no: 162)
Enes (r.a.)´den rivayet edildiğine göre, Resul-i Ekrem Efendimiz (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:
?Bir kimse rızkının bol olmasını ve ömrünün uzun olmasını isterse, akrabasını görüp gözetesin.? (Buhari)
Rabbimiz şöyle buyuruyor:
Ey insanlar! Sizi bir tek nefisten yaratan ve ondan da eşini yaratan ve ikisinden birçok erkekler ve kadınlar üretip yayan Rabbinizden sakının. Adını kullanarak birbirinizden dilekte bulunduğunuz. Allâh´tan ve akrabalık haklarına riayetsizlikten de sakının. Şüphesiz Allâh sizin üzerinizde gözetleyendir. (4. Nisâ Sûresi, 12. Âyet)
Akraba Ziyaretlerinin Faydaları?
Akraba ziyaretinde sevilen on hal (haslet) vardır.
1-) Allâh´ın rızası. Çünkü akraba ziyaretini Allâh emretmiştir.
2-) Akrabaları sevindirmiş olur. Bu mânâda gelen bir haber şöyledir:
Amellerin en sevimlisi bir Mü´min sevindirmektir.
3-) Meleklerin ferahlık duyması, Akraba ziyareti ile onlar da şâd olur.
4-) Müslümanlardan güzel övgü gelir.
5-) Şeytan gama (kedere) boğulur.
6-) Ömür artar.
7-) Rızka bereket gelir.
8-) Ölmüşleri sevindirmiş olur. Çünkü babalar ve dedeler, akraba ziyaretine sevinirler.
9-) Sevginin artması; Kendisinin mutlu ve üzüntülü zamanlarında hemen başına toplanır. Gerekirse yardım ederler. Bu sevginin artmasına sebep olur.
10-) Öldükten sonra, bol ecir alır. Zira sağlığında ziyaret ettiği kimseler, vefatından sonra kendisine hayır duâ´sı ederler. Her iyiliği anlatıldıkça, kendisini hayırla anarlar.
