Bandırma Manşet´in yakın çevremize ışık tutan yazı dizilerinden bir yenisi hafta içinde Paşaliman adasında gerçekleşti.
Tarihi ve doğal güzellikleri ile asırlar öncesi deniz ulaşımında merkez üs olarak ticarete yön vermiş önemli coğrafyalarımızdan Paşalimanı ulaşımdaki cazibesini kaybettikçe ticaret anlamında da özelliklerini kaybederek yaşamsal aktivitesinden önemli değerler kaybetmiş.
Paşalimanı adası antik çağlarda yetiştirdiği bağcılıkla, şarap sektöründe ?adakarası? ile marka olmuş, ancak sektörel gelişim zamanla Tekirdağ´a kayınca önce ürün bazında nakil ardından ise bağların sökülmesine neden olmuş.
Tarihin derinliklerinde Paşalimanı adasını kendine yurt edinmiş Yunanlılar ülkeler arasındaki sulh sonucu önceki yıl ata diyarı toprakları görmek amacı ile geldikleri Paşalimanın da, atalarının yaşam izlerini taşıyan yıkıntılar arasında dua edip günah çıkarmakla yetinmişler.
Paşalimanı bugün 5 köyden ibaret?
Balıklı, Harmanlı, Paşalimanı, Poyrazlı ve Kumla öncelikli turizm ekonomisi ve buna dayalı olarak az tarım, az meyve ve zeytincilik, az hayvancılık ile yaşamsal mevcudiyetini idame ettirmeyi sürdürürken, bu köylerde yaşayan gençler gelecek adına bir bir bu güzellikleri terk ederek yakın kentlere yerleşmeyi tercih etmişler.
Balıklı, Harmanlı, Tuzla, Poyrazlı ve Paşalimanı köyleri yeni uygulama ile Erdek´e bağlı birer mahalle olmuşlarsa da, Büyükşehir ile birlikte beklentilerinin çözümü anlamında bir arpa boyu yol kat etmemişler.
Paşalimanı adası ve içinde mevcut 5 yerleşim alanı büyükşehirlerin boğucu ve bunaltıcı atmosferinden kurtulmak için kaçanların çözüm odağı olmuş sada, bu tercihler yaz sezonundan öte geçmemiş.
Yaz ayları &1000 nüfus artışı alan Paşalimanı köyleri, Eylül ve Ekim ayları ile birlikte kendi sessizliğine kavuşmaktan kurtulamamış.
PAŞALİMANINDA KOMŞU OLMAK
Paşalimanında 5 yerleşim alanı dışında, değişik koylar ve koyun adasındaki yapılanma, kış aylarında kendi sessizliğine bürünürken ülkede akışkanlık olmayan bir geleneği hakim kılmış Ada´da hiç ama hiç hırsızlık olmazmış.
Bu nedenle yaz sonu adayı terk eden yazlıkçılar nerede ise kapılarını açık bırakıp gidermiş?
Kış ta olsa, insan az da olsa, ulaşım olanakları Ada´ya gelen kimselerin çok kısa sürede GBT lerinin çıkartılmasına neden olması, bu özelliğin daha uzun süre devam edeceğini gösteriyor.
Harmanlı Muhtarı Ziya Aykaç bu özelliği tanımlarken, ?Birisi şurada şapkasını unutsa, bir hafta sonra gelse aynı yerde bulur? Kimse almaz ve dokunmaz?? diyerek Ada halkının özlemsi geleceğini tanımlamaya yetip artıyor.
Balıklı´da kış 20 hane, 40 kişi yaşarken bu sayı yaz aylarında 140 hane 700 kişiyi aşıyor?
Harmanlı´da 100hane var kış nüfusu 25 yaz nüfusu 1000 kişiyi aşıyor, Paşalimanında 200 hane var kış nüfusu 50 kişi yaz aylarında ise 1000 kişiyi aşıyor.
Poyrazlı ve Tuzla´da da durum farklı değil.
Gelelim Adanın ulaşım ağına?
Paşalimanı geçmişte Erdek ve İstanbul bağlantılı gemilerin uğrak merkezi imiş. Avşa´nın Turizm´de cazibe merkezi, Marmara´nın ilçe olması ile Paşalimanı adası köyleri Erdek´e bağlanmış ve Erdek Marmara arası ulaşım sisteminde mola noktası olan Paşalimanı iskelesi, mola ların kaldırılması ile tüm cazibesini kaybetmiş.
Erdek-Avşa güzergâhında sefer yapan gemilerin, hat üzerinde uygun iskele olarak yeni rotalarında Balıklı iskelesini mola olarak kabul etmeleri, Balıklı´nın cazibesini arttırırken, Balıklı eksenli Tuzla, Harmanlı, Paşalimanı ve Poyrazlı köylerini bir birine bağlayan yaklaşık 20 km yol bakım ve onarımsızlıktan mezra yolu standartlarından öte geçememiş.
Köy muhtarları imkan ve olanak yoksunu, Erdek belediyesinin himmetinde gönderilen 2 kamyon mıcırı Muhtar Nihat Karışık bizzat kendisi amele gibi çalışıp yollara sererek çözümsüzlüğüne bir nebze olsun çözüm üretmeye çalışıyor.
Paşalimanında 365 günlük yaşamı paylaşanlar ulaşım olanaksızlığında kaldıkları çaresizliği katık ederek kar-kış, afan ve tufan´da kenetlenmeyi öğrenmişler.
Aynı kaderi paylaşan insanlar olarak haklı beklentileri yollarının asfaltlanması, Balıkesir Büyükşehir Belediyesince hazırlanacak 1/5.000 lik planlarla ada´nın bir an önce imar kapsamında projeli yapılanmasının önünün açılması, tarihten gelen ünü ile Adakarası üzüm bağlarının tarımsal destekleme ile yeniden hayat bulması, Ada halkının yaşamsal ritmine dinamizm kazandıracak hayvancılık desteklemelerinin arttırılması, Balıkçıya tanınan tahsisli mazot ile tarımsal aktivitenin arttırılması ve yaz turizminde gençliği Adada tutacak mekânların açılmasına mevzuat olarak kolaylık ve vergi muafiyeti getirilmesi bekleniyor.
Paşalimanı adasının ana kara ile bağlantı anlamında en önemli beklentisi ise İstanbul´dan kalkan gemilerin Marmara ve Avşa bağlantılarından sonra, son mola noktasının Paşalimanı olması, bu ulaşım ağının özellikle İstanbul´da yaşayan adadaki konut sahiplerinin ulaşım performansı artacağından hareketlilik performansınınsa ada ekonomisine büyük canlılık katacağına inanılıyor.
Paşalimanı adası, sahilleri, koyları ve vadileri yanı sıra havası ve suyu ile birçok kimsenin 2 yaşam alanı olarak tercih ettikleri bir coğrafya, bu gerçek ada ekonomisinde sadece gayrimenkul anlamında kendisini göstermiş Paşalimanı adası mücavir alanları içinde konut ve arsa fiyatları tavan yapmış?
Dahası mı? Paşalimanın da her koy, her köy kendi güzellikleri içinde yaşarken yeni komşulardan yeni alışkanlıklar edinilmiş, komşunun birisi spor sevgisini sokak ve evlere taşımız.. Özellikle Balıklı´da hangi sokağın hangi takımın taraftar kitlesine hitap ettiğini, hangi evin, hangi takımın taraftarı olduğunu anlamanız için kâhin olmaya gerek yok, renkler, armalar ve logolar size her şeyi anlatıyor.
Sabah gittiğimiz gemi akşam saatinde bizi almaya geldiğinde Paşalimanı adasında aklımızda iki anekdot kaldı.
Birisi eşsiz gün batımı manzarası, diğeri ise her gittiğimiz mahallede bizi karşılayan kediler?
Paşalimanı adasında bir kez daha anladım ki? Küçük iskelelerin bulunduğu yaşam alanlarında bireysel kedi sahiplenmesi yok? Tüm kediler o yerleşim alanının ortak kaygısı, öylede yaz aylarında bu hayvanlar öyle veya böyle karınlarını doyurup yaşamlarını sürekli kılabiliyorlar, Ya kışın? Kışın ne mi oluyor? Güçlü olan güçsüzü yiyerek hayatla kalmayı sürdürüyor?
O nedenle Paşalimanı adasına yolu düşenlere benim bir tavsiyem olsun?
Mama götürün.. Çünkü en büyük armağan bu?
PAŞALİMANI ADASI-TARİHÇESİ
Prokennoslar, MÖ 493 yılında Perslere karşı ayaklanan İyon siteleriyle birlikte oldukları için şehirleri Fenikeliler tarafından tamamen yakılınca Sisam ve Miletostan gelerek Marmara Adasına geçmişler, oraya ´Yeni Prokennos´ adını vermişlerdir. Daha sonra ´harman yeri´ anlamına gelen ´Haloni´ adı verilmiştir. Kizikoslu Diegonos bu adadan Halone diye bahseder. Bizans zamanında adanın ismi Aulonia´ya çevrilmiştir. Tarihçi La Mottraye 18. yy başında adaya ´Alonya´ dendiğini yazmaktadır. Son zamanlarda modern Yunancaya göre adaya hem ´Aloni´ ya da ´Alonisos´ hem de Paşalimanı denmiş ve bugün bu adla anılmaktadır.
Ada, 14. yy´da Osmanlı Egemenliğine geçmiş. I. Dünya Harbinden sonra kısa bir süre Yunan işgali haricinde tamamen Türklerin yönetiminde kalmıştır. 1949 yılına kadar Marmara Kazasına bağlı bir kaza merkeziyken sonradan Erdek ilçesine´e bağlanmıştır.
Lala Mustafa Paşanın Kıbrıs seferinden dönüşünde, çok sert bir havaya tutulması ve bu adanın kuytusuna yaklaşarak sığınması ve orada kalması üzerine, Paşa´nın Limanı anlamında Paşalimanı adını almıştır.
Lala Mustafa Paşa bu ziyareti ile adada yaralı askerlerini tedavi ettirmiş, şehit askerlerini defnetmiş, cami ve çeşme gibi halkın kullanımına açık meskenler inşa ettirmiştir. Caminin çatısını gemisinin direği ile desteklemiştir. 1935´teki depremde cami tamamen yıkılmış yerine şimdiki cami yapılmıştır. Caminin yanındaki mezar taşlarında çok eski mezarlar mevcuttur. Bunların en eskileri ´Sahib-i hayat ve hasenat Paşalimanı Zabiti Elhoş Halil Ağa 1200´ ve ´Merhum Tiryaki Mehmet Paşa 1174´ kitabelerini taşıyan taşlardır. Bu eserler halâ ayakta durmaya çalışmaktadır.
Marmara adası yüzünde bulunan batık gemi Paşalimanındaki yıkık limandan çıkmış bir eserdir. Zamanında sert poyraza dayanamayıp batmış bir gemidir.
Gidemediğin yer senin değildir...
