Şehircilik ve Çevre bakanı Bayraktar`dan yazılı yanıt
Balıkesir Milletvekili Av. Namık Havutça’nın Gönen Çayı’nın hızla kirlenmesi, çevre ve halk sağlığını tehdit etmesi ile ilgili olarak Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar’a yönelttiği soru önergesi yazılı olarak yanıtlandı.
Balıkesir Milletvekili Av. Namık Havutça’nın Gönen Çayı’nın hızla kirlenmesi, çevre ve halk sağlığını tehdit etmesi ile ilgili olarak Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar’a yönelttiği soru önergesi Bakan Bayraktar tarafından yazılı olarak yanıtlandı.
Bakan Bayraktar’ın yanıtında ifade ettiği Marmara Havzası Eylem Planı Nihai Raporu’nda inceleme yapan Havutça, Gönen Çayı’nın, Gönen sonrasında organik madde, azot ve çözünmüş oksijen parametreleri açısından kirli ya da çok kirli su sınıfında yer aldığını söyledi.
Havutça rapordaki şu bilgiye dikkat çekti:
“Havzanın Çanakkale-Balıkesir kesimindeki önemli akarsulardan olan Gönen Çayı, Gönen ilçesi öncesinde birçok parametre açısından temiz su kategorisine girmektedir. Bu bölümde KOİ (Kimyasal Oksijen İhtiyacı), BOİ (Biyolojik Oksijen İhtiyacı), NO3-N, çözünmüş oksijen, inorganik parametreler, C grubu parametreler Sınıf1’e girerken, sadece NH4-N Sınıf 2, NO2-N ise Sınıf 3’e girmektedir. Gönen sonrasında ise KOİ Sınıf 2-3, BOİ Sınıf 3-4, NH4-N, bor ve çözünmüş oksijen Sınıf 4, sodyum ve klorür de Sınıf 3’e düşmektedir. Değirmendere karışımı sonrasında Gönen Çayı’nın mansabında ise KOİ, sodyum ve klorür yeniden Sınıf 3’ye yükselmektedir.”
Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar’ın Balıkesir Milletvekili Av. Namık Havutça’nın yazılı soru önergesine verdiği yanıtta. Gönen Çayı, Balıkesir ilinde bulunan 3 havza içerisinde Marmara Havzası Sınırları içerisinde kalmaktadır. İlimizde bulunan yüzeysel sularda DSİ 25. Bölge Müdürlüğünce su kalitesi gözlem çalışmaları yapmakta olup, Gönen Çayı`nda 6 adet su kalitesi gözlem noktası bulunmaktadır. Bu noktalardan periyodik numune alma çalışması yapılarak kimyasal analiz sonuçları raporlanmaktadır. Bakanlığımız ve TÜBİTAK-MAM arasında imzalanmış "11 Havzada Koruma Eylem Planı Hazırlanması" Projesi sonucunda Marmara Havzası ile ilgili olarak Marmara Havzası Eylem Planı Nihai Raporu hazırlanmıştır. Raporda Marmara Havzası su kalitesi sınıfları ve kirlilik yükleri hesaplanmış olup, bu Rapor Bakanlığımız www.cygm.gov.tr WEB adresinde bulunmaktadır. Proje aşamasında Balıkesir ilindeki ilgili kurumlar ve yerel yönetimler ile irtibata geçilmiş ve yapılan toplantılara katılımları sağlanmıştır. Gönen Çayına dorudan veya dolaylı olarak atıksu bırakan işletmeler Bakanlığımız kayıtlarında bulunduğu gibi Marmara Havzası ile ilgili yürütülen Havza Koruma Eylem Planı çalışmalarında da bu husus değerlendirmeye alınmıştır.
Balıkesir ilinin Marmara Havzası alanında kalan yerleşim yerleri Gönen İlçesi ve Sarıköy Beldesidir. Gönen Beldesinde kanalizasyon şebekesi mevcut olup, atık arıtma tesisi (AAT) için Mülga Çevre ve Orman Bakanlığına bildirilen işletmeye alınma tarihi 2014 yılıdır. Sarıköy Beldesinde de kanalizasyon şebekesi mevcut olup, AAT yapımı ile ilgili planlama çalışmaları devam etmektedir. Merkezi Atıksu Arıtma tesislerinin projelendirilmesi ve yapımı ile ilgili olarak Belediyeler Bakanlığımızın ilgili birimlerinden yardım talebinde bulunabilmektedir.
Marmara Havzası Eylem Planı Nihai Raporu içerisinde Gönen Çayını etkileyen endüstriyel tesisler ve endüstriyel atıksu bertaraf durumu bilgileri verilmektedir. Bu tesislere ait kirlilik yükleri hesaplanmıştır.
Gönen Çayında kimyasal projesi olan kurulu 58 ve faaliyetini sürdüren 37 deri işletmesi bulunmakta olup; bu işletmelerden kaynaklanan endüstriyel atıksular Gönen Deri San. ve İşadamları Derneği tarafından işletilen 5000 m3/gün kapasiteli kimyasal ve biyolojik ortak arıtma tesisine verilmektedir. Tehlikeli kimyasalların deşarj standartları Bakanlığımız tarafından yayınlanan "Tehlikeli Kimyasalların Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği" kapsamında belirlenmiştir. Gönen Dericileri, Bakanlığımıza geçici faaliyet izni için başvuru aşamasına gelmiş olup, müracaatları 2872 sayılı Çevre Mevzuatı kapsamında adı geçen Yönetmelik de dikkate alınarak değerlendirilecektir.
Balıkesir İl Müdürlüğü teknik elemanlarınca şikâyete bağlı ve ani denetimler yapılmakta olup; İl Müdürlüğü`nce idari yaptırım uygulanan işletmeler aşağıda belirtilmektedir
Arıtma tesisine atıksu taşıyan kollektörün bağlantı noktasından Gönen Çayına ulaşan dere koluna yoğun ve kirli endüstriyel atıksu deşarjı yapıldığının tespit edilmesi sonucu Gönen Deri San. ve İşadamları Derneğine idari para cezası uygulanmıştır
Sel San. Ürünleri ve Tic. A.Ş. : Büyükbaş ve küçükbaş deri atıklarından sıvı ve boncuk tutkal üretimi yapılan bir tesisin 1500 m3/gün kapasiteli kimyasal ve biyolojik atıksu arıtma tesisi mevcuttur
Gönen Çayına birleşen derede kirlilik yaratması nedeni ile Teksüt Mam. San.Tic.A.Ş. Süt ürünleri işleme tesisine idari yaptırım uygulanmıştır
Gönen Çayına birleşen dere`de kirlilik yaratması nedeni ile Ünlüer Et Gıda San Tic. Şti. Mezbaha tesisine idari yaptırım uygulanmıştır
Arıtma tesisi mevcut olduğu halde, Gönen Çayı`na birleşen Derede kirlilik yaratan ve eski ticari unvanı Gürcan Et Hay. İnş. Nak. Tic. Ltd. Şti. olan mezbaha tesisine idari yaptırım uygulanmıştır
Manyas Gölünde ve gölü besleyen derelerde temel su kalitesi parametreleri yılda en az dört kez mevsimsel olarak incelenmekte olup, Manyas Gölü Sulak Alan Yönetim Planı 15/06/2011 tarihinde Ulusal Sulak Alan Komisyonunca onaylanmıştır.
Hatırlanması açısından yazılı soru önergem ise şöyle:
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Aşağıdaki sorularımın Çevre Ve Şehircilik Bakanı Erdoğan BAYRAKTAR tarafından yazılı olarak yanıtlanmasını hususunda gereğinin yapılması arz ederim.
Av. Namık HAVUTÇA
Balıkesir Milletvekili
Gönen Çayı, endüstriyel atıklar, tarımsal alanda kullanılan birtakım kimyasallar ve kanalizasyon atıkları nedeniyle hızla kirlenmektedir. Bu yoğun kirlilik çevreyi ve halk sağlığını ciddi derecede tehdit eder duruma gelmiştir. Buna göre;
1-Gönen Çay’ında kirlilik ile ilgili olarak ölçüm, tespit ve kalite kriterleri belirlenmiş midir? Kirlilik ile ilgili her türlü ölçüm-izleme, analiz ve kontroller yapılmış mıdır? Bu tür bir çalışma için yerel yönetimle birlikte hareket edilmiş midir? Kirlenme konuları ile kirlenmenin mevcut olduğu veya olması muhtemel bölgeler ve sektörler tespit edilmiş midir?
2-Kirliliğin temelleri ile ilgili teknik, idari ve finansman bakımından çözümünü sağlayan kaynağın bulunmasıyla ilgili çalışmalar yapılmış mıdır?
3-Gönen Çayı’na atık bırakan endüstri kuruluşları tespit edilmiş midir?
4-Yasaklanacak ve kısıtlanacak atık ve kimyasalların ve bunlar ile birlikte Gönen Çayı’nın kirliliğine yol açabilecek maddeler belirlenmiş midir? Bu çalışmanın sonucu yerel yönetime ve ilgili endüstri işletmelerine bildirilmiş midir? Bu tür bir çalışma yapılmadıysa neden yapılmamıştır?
5-İncelemeler yapıldıysa kirliliğe neden olan kurum ve kuruluşlar tespit edildiyse nasıl bir yaptırım uygulanmıştır? Yaptırımların hemen sonrası denetimler yapılmış mıdır? Yapıldıysa, yine kirliliğe yol açan kurum ve kuruluşlar bulunmakta mıdır?
6-Balıkesir ili sınırları içerisinde Manyas Gölü`yle birlikte koruma altına alınan sulak alanlardan dere, çay ve ırmakların kirliliği ile ilgili nasıl çalışmalar yürütüyorsunuz? Bu çalışmaların sonuçları nelerdir?
