TEİAŞ Genel Müdürlüğü’nün kontrolünde, Marmara Adası başta olmak üzere adalara gönderilmek üzere 154 KV’lik Edincik RES-Bandırma Brş. N-Erdek Yüksek Gerilim Hattı çalışmaları sürerken, Erdek’e bağlı, Aşağı Yapıcı Mahallesi sınırları içinde üç adet açma yapıldı.
Söz konusu 1. Derece Sit Alanı’nda, yüksek gerilim hattının ayaklarının konulması için yapılan kazıda, eski uygarlıklara ait sur duvarlarına, diğer bazı tarihi eserlere, mezarlara ve kemiklere rastlandı.
Durum, yetkili makamlara ve Balıkesir Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’na bildirildi. Kurul, uygulamanın, gerekli önlemler alınması koşuluyla sürmesine izin ve onay verdi.
Kurulun, 15.10.2024 tarihinde aldığı kararda şöyle denildi:
“Balıkesir ili, Erdek ilçesi, Kyzikos Antik Kenti 1. derece arkeolojik sit alanı olarak tescilli alan sınırlarında, TEİAŞ Genel Müdürlüğü’nün, 154 KV yüksek gerilim hattına yönelik TEİAŞ 2. Bölge Müdürlüğü’nün, 15.10.2024 tarih ve 2719007 sayılı yazısında belirtilen Koruma Yüksek Kurulu’nun 05.11.1999 tarih ve 658 sayılı ilke kararı kapsamında değerlendirilmiş olup, Kyzikos Kazı Başkanlığı denetiminde yapılmasının uygun olduğuna, Balıkesir Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nün 22.10.2024 tarihli ve 5845897 sayılı yazısı eki, Bandırma Müzesi Müdürlüğü’nün uzmanlarınca hazırlanan 21.10.2024 tarihli ve 2996960 sayılı rapor ve Kyzikos Kazı Başkanlığı’nın 2024-42 sayılı yazı eki raporunda, D23 numaralı açmaya denk gelecek direk yerinde tespit edilen(taşınmaz kültür varlığı niteliği taşıdığı belirtilen duvarlar) kalıntılar da dikkate alınarak, direk temellerinin arkeolojik sit alanı içinde kalan antik dönem mimari kalıntılarının üzerine ve yakınına geldiği takdirde, kazı başkanlığınca belirlenecek noktalara söz konusu mimari kalıntıların, gerekli koruma önlemleri alınmak şartı ile ilgili müze müdürlüğünün de denetiminde konumlandırılmasının yapılmasında sakınca olmadığına, yapılan iş ve işlemler sonucunda hazırlanacak bilgi ve belgelerin Balıkesir Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Müdürlüğü’ne iletilmesine karar verildi.”
ZEYTİNLİKLER DE KESİLİYOR
Tarihi eserlerin yanı sıra aynı alanda bulunan zeytinliklerin de kesilecek olması ayrıca tepkilere yol açıyor.
Bu bölgede sondaj kazısı yapılarak antik eserlerin ortaya çıktığı bölgelerin ikisinin, “Zivane Doğal Gıda” Şirketi’ne ait olduğu, bu iki bölgede 500 dolayında zeytin ağacı bulunduğu öğrenildi.
TEİAŞ yetkilileri, yüksek gerilim hattının ayaklarını yerleştirecekleri, ayrıca bu ayakların getirilmesi için yol açmak üzere kesecekleri ağaçların bedelini bu zeytin bahçelerinin sahiplerine ödeyeceklerini belirtseler de, zeytin üreticileri, bu uygulamaya sıcak bakmıyor.
Yüksek gerilim hattının ayaklarının yerleştirilmesi için gerçekleştirilen her üç açmanın da hâlâ kontrolsüz şekilde açık olması, içinde antik sur duvarlarının, her çeşit denetimden açık bulunması, adeta tarihi eser kaçakçıları için elverişli konumu da dikkati çekiyor.
Bu arada, TEİAŞ’ın, yüksek gerilim hattının ayakları için kaç metre karelik arazinin kullanılacağı çalışmalarını yürüttüğü öğrenildi.
KYZİKOS’UN ÜZERİNDE YÜKSEK GERİLİM HATTI
Bilindiği gibi, Kyzikos gibi çok önemli bir antik kentin üzerinden yüksek gerilim hattının geçirilecek olması daha önce de eleştirilere yol açmıştı.
Bu hattın, bölgeye arkeoloji turizmi için gelecek vatandaşların yanı sıra zeytinliklerin sahipleri için de tehlike yaratacağına dikkat çekilmiş, ancak uygulamadan vazgeçilmemişti. ÖNDER BALIKÇI
