Aşırı sıcak havalar başta çocuklar, kronik hastalığı olanlar ve yaşlı bireyler olmak üzere pek çok insanı olumsuz etkiliyor. Sıcaklık ve nem artışına bağlı olarak vücut ısısı da artarken, metabolizmanın bu duruma uyum sağlaması için birtakım önlemler alınması hayati önem taşıyor. Memorial Diyarbakır Hastanesi İç Hastalıkları Bölümü´nden Uz. Dr. Metin Karadaban, sıcak havalarda sağlıklı kalmak için dikkat edilmesi gereken noktalar hakkında bilgi verdi.
Çocukların ve ileri yaştakilerin vücut ısısı korunmalı
Temmuz ve Ağustos aylarında ülkemizde hava sıcaklıklarının yılın en yüksek seviyelerine ulaşması, pek çok rahatsızlığa davetiye çıkarmaktadır. Bulunulan ortamdaki nem oranının yüksek olması da terlemeye rağmen vücut ısısını yeterli düzeye getirememekte ve hastalık riski ortaya çıkmaktadır. Ayrıca şişmanlık, herhangi bir hastalığa bağlı yüksek ateş, aşırı sıvı kaybı, kalp hastalığı, ruh ve sinir hastalıkları, alkol, uyuşturucu madde ve tansiyon düşürücü ile idrar söktürücü gibi bazı ilaçların kullanımı da sıcak havalarda terlemeyi etkileyen diğer faktörlerdendir. Bu gibi durumlarda yükselen vücut ısısı beyin ve diğer hayati organlarda hasara yol açabilir.
Beslenme düzeninizi değiştirin
Sıvı elektrolit dengesinin değişmesi sonucu, altta yatan hipertansiyon ve diyabet gibi hastalıklar yaz aylarında sağlık problemlerine yol açabilmektedir. Özellikle sıcak yaz aylarında hipertansiyonu olan hastalarda tuz alımı kısıtlanmalı, az yağlı veya yağsız süt ve süt ürünleri, zeytinyağı, ayçiçeği yağı, mısırözü yağı gibi özellikle doymamış yağ asidinden zengin bitkisel sıvı yağlar tüketilmelidir. Her gün 3-4 porsiyon çeşitli taze sebze ve meyve yenilmesi, ince ve kalın bağırsağın düzenli çalışmasını sağlayan posa tüketimini de artırır. Mercimek, nohut, kuru fasulye gibi kuru baklagiller, mutlaka sofrada olması gereken besinlerdir. Salam, sosis, sucuk gibi, katkı maddeleri ve aşırı tuz içeren yiyecekler mümkün olduğunca tüketilmemelidir.
Stres ve gerginlik sıcaklarda artabilir
Sıcaklar; stres, gerginlik ve aşırı sinirliliğe neden olabilir. Bu da vücutta kan basıncı dengesini olumsuz etkileyen bir faktördür. Bu nedenle hipertansiyon hastalarının stres artırıcı aktivitelerden uzak durmaları yararlı olacaktır. Kafein ve alkol kan basıncının yükselmesine neden olabilir. Bu nedenle özellikle yaz aylarında alkol ve kafein tüketimi azaltılmalıdır.
Şapkanız ve kıyafetleriniz açık renk olsun
Yaz sıcaklarında kıyafet seçimi de dikkat edilmesi gereken noktalardan biridir. Naylon içerikli ve teri emmeyen kumaştan yapılan giysiler, özellikle yaz sıcaklarında sağlığı tehdit edebilir. İçerisinde rahat hareket edilebilecek, açık renkli keten ve pamuk içerikli giysiler tercih edilmelidir. İç giysilerinde mutlaka pamuktan olmasına özen gösterilmelidir. Pamuk, terleyen vücudun terini kolayca emer ve vücudun toksik atıklardan korunmasını sağlar. Bunlarla beraber güneşten ve sıcaklardan korunmak için güneş gözlüğü, şapka veya şemsiye kullanılmalıdır. Şapka kullanırken de mutlaka açık renkli olmasına özen gösterilmedir.
Sıcak havaların olumsuz etkilerinden korunmak için?
Sağlıklı beslenme altın kural!
* Terleme ile artan sıvı ve mineral kaybının önlenmesi için her zamankinden daha fazla miktarlarda sıvı alınmalıdır. Susuzluk hissi olmasa bile her gün en az 2-2,5 litre (12-14 su bardağı) sıvı tüketilmelidir.
*Kahve, çay ve gazlı içecekler yerine; süt, ayran ve meyve suyu gibi içecekler tercih edilmelidir. Eğer doktor tarafından sıvı alımı kısıtlanmış veya idrar söktürücü ilaç kullanılması söz konusu ise mutlaka uzmana danışılmalıdır.
* Kahvaltıda az yağlı peynir, zeytin ve taze sebzeler bulunmalı, ağır yiyeceklerden kaçınılmalıdır.
* Yemeklerde bitkisel sıvı yağlar veya az miktarda tereyağı kullanılmalıdır. Yemekleri pişirirken kızartma ve kavurma yerine; haşlama, ızgara, kendi suyunda veya az suda pişirme gibi sağlıklı pişirme yöntemleri uygulanmalıdır.
* Vücut direncini artırmak ve vücudun yeterli miktarda vitamin ve mineral almasını sağlamak için bol miktarda sebze ve meyve tüketilmelidir.
* Mide kramplarına neden olabileceği için çok soğuk ve buzlu içecekler tercih edilmemelidir.
*Dışarıda ve açıkta satılan yiyeceklerin, tüketiminden kaçınılmalı, çabuk bozulma riski olan et, yumurta, süt, balık gibi besinler açıkta bekletilmemeli, besinlerin hazırlanması ve pişirilmesi aşamalarında hijyen kurallarına özen gösterilmelidir.
