İrfan AYDINOĞLU -SİSMİK KALEM

Tarih: 29.10.2015 07:17

28 EKİM 2015 TARİHLİ M=4,5 MARMARA DENİZİ DEPREMİ YORUMU

Facebook Twitter Linked-in

28 Ekim 2015 tarihli 4,5 büyüklüğündeki Marmara Denizi Depremi, daha önceki yıllarda Marmara Denizi´ nde görmeye alışık olduğumuz Marmara Ereğlisi ya da Tekirdağ Açıkları depremlerinin daha da batısında meydana gelerek Orta Marmara Fayı´ nın Ganos Fayı´ na kavuşma özlemini artık iyice ortaya çıkarmış oldu. Ekteki haritada Orta Marmara Fayı´ nın Ganos Fayı ile birleşim yerinde depremlerin saçılımı açıkça görülmektedir. Bu depremler ezilme depremleridir, fay düzleminin deformasyona uğrayıp ezilmeye başladığını gösterir. Bu depremden öğrendiğimiz bilgilerden ya da çıkardığımız sonuçlardan biri uzun süredir sessizliğini koruyan (depremcik üretmeyen) Kuzey Anadolu Fayı´ nın Marmara Denizi´ nden geçen en kuzey kolunun ?hidayete erip? ana şok üretmekten vazgeçmediği, tam tersine faaliyetini kesintisiz olarak sessiz ve derinden sürdürmekte olduğudur. Deprem ile birlikte açığa çıkan diğer bir sonuç ise Orta Marmara Fayı´ ndaki gerilimlerin (Coulomb Stres birikimi) fayın batı uçlarına kadar ulaştığının bilgisini de bizlere söylemesidir. 110 km uzunluğundaki Orta Marmara Fayı naturası gereği 55 er kilometrelik gereği iki ayrı segmentten oluşmaktadır. Bu segmentlerin ortasındaki pull-apart yapı segmenti ikiye ayırır. Doğuda kalan segment fayın tam ortasından faya dik geçen Trakya-Eskişehir Fayı tarafından ikiye bölünmüştür. Batıda kalan segment ise Tekirdağ ve Silivri çukurlarını birbirinden ayıran basınç sırtı tarfından 22,5 km. lik iki ayrı segmente ayrılmış durumdadır. 4,5 büyüklüğündeki Marmara Denizi depremi tam da bu Tekirdağ ve Silivri çukurlarını birbirinden ayıran sırtın üzerinde meydana geldi. Bu lokasyon Orta Marmara Fayı´ nın batı segmentinin yırtılma merkezidir. Kişisel görüşüme göre çok büyük bir ihtimal ile aynı nokta olası İstanbul Depremi´ nin de dış odak merkezi ( depremde yırtılmanın başlayacağı yer.. ) olacaktır.

Bu deprem, üzerinde beklenilen ?Olası İstanbul Depremi? ni üretecek olan, 110 km. uzunluğundaki ?Orta Marmara Fayı?nın batı ucunda ve beklenilen derinliklerde oluşmuştur. Depremin odak mekanizma çözümü sağ yanal atımlıdır.

7,6 magnitüdlü 17 Ağustos 1999 Kocaeli Depremi´ nde çalışan Gölcük Fayı üzerinde zaten 249 yıldır stres biriktirmiş olan Adalar Fayı ve Orta Marmara Fayı´ na ?doğudan? 45 saniye içinde normalde onlarca yılda birikecek miktarlarda (1 Bar) ilave bir stres transferi yapmıştır. 6,8 magnitüdlü 24 Mayıs 2014 Gökçeada Açıkları depremi ?batıdan? Ganos Fayı ve Orta Marmara Fayı´ na ilave bir stres transferi yapmıştır. Orta Marmara Fayı, şimdi her iki uçtan da yüklenmiş durumda kırılmayı bekliyor. Orta Marmara Fayı eninde sonunda çalışmak zorundadır. En son 9 Ağustos 1912 tarihinde 7,3 büyüklüğündeki Mürefte-Şarköy depremini üreterek kırılmış olan Ganos Fayı, Thetyis Okyanusu´ nun geriye çekilen dalma-batma zonları prosesi ile kapanması nedeni ile kendisine miras kalan iki okyanusal kabuk arasına sıkışmış kalın ve sağlam bir kabuk yapısına sahip olduğu için bugüne kadar suskunluğunu koruyabildi ama artık bu şartlar altında suskunluğunu daha ne kadar muhafaza edebileceğini kestirmek olanaksızdır. Yani artık ana şoka yaklaşılmış olabilir.

Bu durumda Adalar Fayı, Orta Marmara Fayı ve Ganos Fayı dayanılmaz derecelerde aşırı bir stres yükü altındadır, bütün problem bu faylardan hangisinin ne kadar büyüklükte deprem üreterek ne zaman çalışacağının çözümündedir.

Hangi fayın üzerinde ne kadar stres biriktiği, bu stresin neden olduğu enerji miktarı, fay hattının atım miktarı, fayın depreme yenik düşerek kırılması durumunda açığa çıkacak enerjinin miktarı, deprem büyüklüğü - fay boyu ilişkisi grafiğinden depremin büyüklüğü, depremin büyüklüğü - deprem süresi ilişkisi grafiğinden olası depremin büyüklüğünün hesaplanma yöntemleri de bellidir. Net ve kesin olarak bilinemeyen tek şey ise depremin zamanıdır. Onu bilemeyiz ancak tahmin edebiliriz.17 Ağustos 1999 tarihinden beri sismisiteyi günü gününe takip eden birisi olarak beklenen depremin zamanının yaklaşmakta olduğunu tahmin etmek çok da zor değil.

Tabi ki bakmasını bilen gözler ve gördüğünü anlayabilen kafalar için.

 
İrfan Aydınoğlu´nun fotoğrafı.
İrfan Aydınoğlu´nun fotoğrafı.
İrfan Aydınoğlu´nun fotoğrafı.
 
 

Orjinal Köşe Yazısına Git
— KÖŞE YAZISI SONU —