İtalya’nın Velinası ve Umberto Eco
İtalyan yazar Umberto Eco, ‘Düşman Yaratmak’ kitabında, Velina’dan bahsediyor.
İtalyanlar, pelür kâğıda ‘Velina’ diyorlarmış. Peki, ne zamanlar da?
Geçmişte, İtalya’da Faşist Lider Franko ’nun gazetelerin istenmeyen yerlerini, pelür kâğıt ile örterek okuyucuların nerelere pelür kâğıt koydular diye incelemesi ile birlikte, önemli haberleri atladıkları, hatta ıskaladıkları ve el değiştiren medya kuruluşlarının bu anlamda, ‘sansür’ uyguladığı katı ve kapalı sistemin incecik kâğıdı, ağır bir şekilde uyguladıkları dönem.
İncecik bir kâğıdın, ağır sorumluluğu ve yükümlülüğü olduğu bir dönemin, yani ‘Velina’nın’ dayanılmaz hafifliği.
Bugün de aynı Velina; basın ve medyada, televizyonda, yazılarda hatta resim ve karikatürlerde yok mu?
Olmaz mı?
Tekleşen-tekelleşen basın. Sansüre uğrayan medya ve televizyonlar, tek elden yayın yapan hatta manşetleri bile aynı olan gazetelerin bugün uyguladığı Velina, geçmişi aratmayacak nitelikte!
Muhalif televizyon kanallarına verilen yüksek para cezaları, işlerine son verilen, yazdıkları ve konuştukları için hapse atılan gazeteciler bunun en iyi örnekleri bugün.
Küçücük pelür kâğıdın, 2.Dünya Savaşı sonrası İtalya’da sansür uygulamasının ‘Velinası’ bu gün artık, pelür kâğıt değil, düzenin adeta bir parçası olarak; kalın, siyah ve büyük bir karton ebadında olmasıdır.
Neden sansür?
Aslında bu olay, bugüne has bir durum değil. Her dönem konjonktür fark etmeksizin, yapılan haksızlıkları, yalanları, yöneticilerin uygulamaya koyduğu baskı, sindirme, korkutma olaylarını örtbas ederek, konuşulmasını istemediği durumları ortadan kaldırma işlemidir, sansür.
Geçmişin pelür kâğıdı ‘Velina’ bugün artık çok ağır! Aynı zamanda; siyah ve kalın.
Manipülasyon, kargaşa, gürültü, tavşana kaç tazıya tut, cambaza bak misali, tüm eylem ve söylemler, Velina’nın halen daha bu yüzyılda da, devam ettiğidir.
Bu gün özellikle muhalif televizyon kanallarına verilen ağır idari para cezaları, geçmişin pelür kâğıdı velina bugünkü konjontürdeki adı RTÜK.
Ceza
Çünkü iktidara yakın gazeteler, medya kuruluşları ve televizyonlar tek elden yayın yaptıkları için, bunları eleştiren muhalif televizyonlara RTÜK’ ün verdiği idari para cezaları, Umberto Eco’ nun bile aklına gelmeyecek cinsten!
Ne diyelim; Velinasız, pardon RTÜK’ süz günlere…
Can Emre / 20 Kasım 2023
