Tek partinin hüküm sürdüğü Son 20 yılda 11 eğitim bakanı oturmuş koltuğa. Hedefimiz belli olsaydı bakanın kim olduğunun bir önemi olmazdı. Kararlar ülkemizin genelini etkilemeseydi böyle bir yazıyı kaleme almazdım. Ama Türkiye’de bakan demek, tüm ülkenin eğitiminden sorumlu demek.
Amerika’da Eğitim Bakanlığı kaldırılması için tartışmalar devam ediyor. Sebebi; eğitim sistemiyle ilgili tüm kararların yerelde öğretmenler ve veliler tarafından alınıyor olması. Ulusal eğitim politikaları tek bir bakanın kararına bırakılmayacak kadar değerli olması. Uzmanlar tarafından tartışılıp meclisten çıkıyor olması. Tam da bu nedenden dolayı eğitim bakanlığının kaldırılması tartışılıyor. Çünkü ihtiyaç yok.
Bizim ülkemizde 1 kişi 50 milyonun hayatını belirliyor.
Bizde Milli Eğitim Bakanı demek, 20 milyon öğrencinin, 1 milyon öğretmenin ve aileleri de hesaba katarsak 50 milyonu aşkın kişinin hayatını belirleyen kişi demek. Çünkü bizim eğitim sistemimiz merkezi otoritenin mutlak egemenliği üzerine kurulmuş bir yapı. Milli Eğitim Bakanı okul takviminden müfredata, sınav sisteminden öğretmen alımına kadar sistemin her alanında karar verme tekelini elinde tutuyor. İstediği sınavı iptal edip yerine başka sınav koyma, istediği reformu hayata geçirme, kafasına eseni yapma yetkisi var. Bu yetkiyi her bakan kendine göre uyguluyor. ERG raporlarındaki veriler ışığında 20 Eylül 2020 tarihinde son 24 yılda sınav sisteminde 15 değişiklik yapıldı. 1996’dan beri sınav sisteminde sınav formatı ve kat sayı değişiklikleri dahil 15 kez değişiklik yapılmış.
Her iki senede bir eğitim bakanı değişince sonuç ne oluyor dersiniz? Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yürütülen PİSA verilerine göre matematikte, fen bilimlerinde ve okuduğunu anlamada çocuklarımız ilk 50 ülke arasında değil!
Reform adı altında ölçmeden biçmeden habire sistem değiştiriyoruz. Bu sistem çocukların geleceğiyle oynuyor. Çünkü sistem reform işini de bakanlara teslim etmiş durumda. Ve her gelen bakan ayrı bir reform başlatmış. Arada çok iyi uygulamalar olsa da fikri takip olmadığı için onlar da heba olmuş. Bunun en güzel örneği okulöncesi eğitim, ki yapılması gereken ilk reform da bu. Nimet Baş bu alanda örnek bir reform başlattı; devam etseydi bir kuşak çağ atlayacaktı. Ama ardından gelen bakan bu reformu rafa kaldırıp 60 aylık çocukları zorla okula almaya kalktı. O uygulama da bir sene geçmeden rafa kaldırıldı. Olan da kobay olarak kullanılan milyonlarca çocuğa oldu.
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yürütülen OECD çalışmasında; her ülkede öğretmenlere ‘’Yönetime ne kadar karışabiliyorsunuz?’’ diye sorulmuş. Bilin bakalım ülkemiz kaçıncı sırada? Maalesef son sıradayız. Çünkü bizim sistemimiz en tepedeki dışında hiç kimseye söz hakkı vermeyen sistem. Oysa öğretmeni, öğrenciyi, veliyi okul yönetimine katan sistemler daha başarılı. Ortak aklı işleten her sistem, bir kişinin uhdesine terk edilmiş bir sistemden muhakkak daha başarılı oluyor. Her alanda olduğu gibi eğitimde de!
Gerçek manada ‘’milli’’ yani milletin her kesiminin katıldığı bir ortak eğitim yol haritası belirlemek lazım. Hedef çocuklarımızın dünya ile rekabeti olmalı. Tek yapmamız gereken, bu yol haritasında ‘’bakan’’ın rolünü mümkünse sıfıra indirmek. Böylece her gelen bakanın kafasına göre oynadığı ve çocuklarımızı kobay yaptığı bu sistem, yerini her gelen bakanın uymasını ve uygulamasını beklediğimiz bir sisteme bırakmak. Hayal gibi geliyor biliyorum; fakat 20 milyon çocuğun geleceği, 80 milyon yurttaşın sofrasındaki ekmek için hayal kurmaktan başka çaremiz yok! Bu hayali gerçekleştirmek için atılacak her adım çok önemli. Sistemin halkın çıkarlarına hizmet etmesi bu ülkeye çağ atlatacaktır.
