Bandırmanın yetiştirdiği değerler
BANDIRMALI HATİP MEHMET EFENDİ
Bandırmalı Mehmet Hamdi Efendi, Osmanlı İmparatorluğu’nun son ve Cumhuriyetin ilk yıllarında yaşamış, roman ve hikâye türlerinde yazdığı 41 adet eser ile milli roman akımına katkı sağlamış bir yazardır.
Yaşamı hakkında elimizdeki bilgiler oldukça kısıtlı düzeydedir. Bunun nedeni eserleri ya da biyografisi hakkında herhangi bir ayrıntılı inceleme-araştırma yapılmamasıdır.
Yazarın yapıtlarında milli kültür, adet ve geleneklerin detaylandırılarak anlatılması noktasındaki özel çabası dolayısıyla yaşadığı bölgenin kültürel izlerine dair önemli bir kültür taşıyıcı olduğu söylenebilir. Ama yine de yerel veya ulusal çapta eserlerinin gün yüzüne çıkarılması, incelenmesi veya yaşamının kaleme alınması gibi herhangi bir çabanın bulunmaması, hakkında bilinen kırıntı mahiyetindeki bilgilerde bile karışıklığa yol açmıştır.
Mehmet Hamdi Efendi’nin babası, Afyon’un Aziziye kazasında “Pörnek” ismiyle bir köy kuran “Haremeyn” boyunun “Cihanbeyli” koluna bağlı Hacı Mustafa Efendi’dir. “Aziziye” ismi sonradan “Emirdağ” olarak değişir. “Pörnek” köyünün ismi ise “Yenikapı” olur.
HAYDARÇAVUŞ CAMİİ İMAM HATİBİ
Mehmet Hamdi Efendi, uzun yıllar Bandırma Haydarçavuş Camii’nde imam hatiplik yaptı. Bandırma’ya hizmetleri dolayısıyla beşinci rütbeden “Mecidiye Nişanı” ile ödüllendirildi.
Mehmet Hamdi Bey’in çocuklarından Vasfi Şensözen, 1892 yılında, Bandırma’da doğdu. İlköğreniminden sonra İstanbul Vefa Lisesi’ni bitirdi. Ardından Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. Birinci Dünya Savaşı’nın patlak vermesi üzerine yedek subay olarak Kafkas Cephesi, Ermenistan ve İran’daki savaşlarda bulundu. Askerlik yıllarına ilişkin anılarını, tanık olduğu olayları, “Birinci Dünya Savaşı Yılları ve Kafkas Cephesi Anıları” isimli kitabında topladı.
Savaşın sona ermesi üzerine Bandırma’da avukatlığa başlamışsa da yaşanan işgallerden sonra Kuvay-ı Milliye’ye katılarak Bandırma’da gönüllü kuvvetler toplayıp cepheye gönderdi. Zaferden sonra ise Balıkesir’de avukatlığı sürdüren Vasfi Şensözen, 1931 yılında, Balıkesir Milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne girdi. Milletvekilliğinin ardından Maliye Vekaleti’nde avukatlık yaptı. 1985 yılında, Ankara’da vefat etti.
Mehmet Hamdi Bey’in büyük oğlu Hatipzade Mustafa Akif Bey, Vasfi Bey’le birlikte İstanbul’da okurken, 1912 yılında “Kaptan Cemal” isimli romanını yayınladı. Akif Bey, cumhuriyetin ilk yıllarında, Balıkesir’de, “Karesi Kız Muallim Mektebi”nde görev yaptı.
Mehmet Hamdi Efendi üzerinde çalışma yapan Fatih Artvinli, Vasfi Şensözen’in 1933 yılında, babasının 85 yaşında olduğunu ifade etmesinden hareketle doğum tarihini 1848 yılı olarak belirtiyor. Yine aynı araştırmada, zengin bir aile mirasına sahip bulunan Mehmet Hamdi Efendi’nin, 18 yaşında Mısır’a giderek, bir süre Murabıt Mustafa Efendi’nin konağında kaldığına işaret ediliyor. Ancak Mısır’a neden gittiğine ilişkin bilgilere tam olarak ulaşılamamasına karşın eğitim amaçlı gittiği tahmin ediliyor.
KEV KİTAPLARINI BASIYOR
Bu arada, Yavuz Demiralay’ın başkanlığındaki Bandırma Kültür ve Eğitim Vakfı(KEV) Yönetim Kurulu, Bandırmalı Hatip Mehmet Efendi’nin kitaplarını günümüz Türkçesine çevirerek bir kültür hizmeti olarak okurlarla buluşturuyor.
KEV, geçtiğimiz yıl, Mehmet Efendi’nin “Manyaslının Hikayesi(Tımarhane)” ve “Köy Hekimi” kitaplarını bastırdı.
KEV yöneticileri, şimdi de Hatip Mehmet Efendi’nin oğlu Vasfi Şensözen tarafından kaleme alınarak ilk baskısı 1848 yılında yapılan “Civelek Osman”ı yeniden basmak için çalışmalar yapıyor. “Civelek Osman”da, İstanbul’da başlayan olaylar, Kapıdağ köylerinden Güney Marmara Bölgesi’ne uzanıyor. Olaylar, “Civelek Osman” denilen bir Yeniçeri askeri öğrencisinin ağzından anlatılıyor.