Nerede kalmıştık?
23 Şubat 2023 Depremlerinden sonra Türkiye genelindeki tüm faylar yaklaşık 1,5 yıl süren uzun bir suskunluk dönemine (seismic quisance) girip o günden bu güne ülkemizde önemli bir deprem meydana gelmemişti. Ben de o yüzden deprem ile ilgili yazılarıma/bildirimlerime uzun bir süreliğine ara vermek zorunda kalmıştım. Öyle ya, herhangi bir deprem tahminim/ öngörüm olmayınca, önemli bir deprem meydana gelmeyip okuyucuları bilgilendirme ihtiyacı doğmayınca sizlere ne yazabilirim ki? Tahminime göre artık bu dönemin sonlarına yaklaşıyor olabiliriz.
23 Şubat 2023 Güney Doğu Anadolu Bölgesi Depremlerinde 550 km uzunluğundaki Doğu Anadolu Fay Zonu’nun (DAFz) yaklaşık yarısından fazlası kırılmış, (*) meydana gelen bir dizi büyük depremler serisinde Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin tamamının yanı sıra fay haritalarında bulunmayan ve 12.000 yıldır kırılmamış (üzerinde deprem üretmemiş) Çardak Fayı ve Ölü Deniz Fayı’nın (Lut Gölü Fayı) kırılarak DAFZ depremlerine eşlik etmesi ile başta İskenderun Körfezi yani Hatay ve Adana illeri olmak üzere toplam 11 vilayetimizi kapsayan çok geniş bir alanda çok şiddetli olarak hissedilmişti.
Depremlerin üzerinden 18 ay süre geçmesine rağmen depremin meydana gelen faylarda ve çevresindeki uzak/yakın kırılmayan faylarda devam etmekte olan yoğun sismisite (depremsellik) bölgenin yeni büyük depremler tetikleyebileceğini düşündürüyor.
(*) 7,8 büyüklüğündeki ilk deprem olan Şatırhöyük Depremi Karasu grabenin kuzeyinde, grabenin doğu ucunda Ölü Deniz Fay Zonu’nun (Dead Sea Fault Zone) kuzey kısmında, Doğu Hatay Fayı üzerinde merkez üssü Şatırhöyük civarında sol yanal atım karakterli bir depremdi. Depremin dış odak merkezi Kahramanmaraş ve Gaziantep merkezlerine yaklaşık 40 km uzaktaydı.
7,8 büyüklüğündeki ilk depremden 9 saat sonra yerel saat ile 13:24’de Kahramanmaraş–Elbistan’ın güneyinde yer alan Doğu Anadolu Fay Zonu üzerindeki sol yanal atımlı Çardak Fayı’nın tetiklenmesiyle Mw=7,6 büyüklüğündeki ikinci bir çok şiddetli deprem meydana gelmiş olup bu depremin dış odak merkezi Kahramanmaraş il merkezine uzaklığı 5 km, Elbistan’a uzaklığı ise 20 km idi. Çardak Fayı üzerinde ölçülen yer değiştirme (maksimum yanal atım) 12,5 m olup neredeyse Dünya rekoruydu. Bölgede birbirine yakın konumda mevcut fay seğmenlerinden stres biriktirme sürecini tamamlayıp kırılma eşiğine yaklaşmış olan fay hatları peş peşe kırılmaya başlamıştı. Yeryüzünde nadiren de olsa bu türden ard arda çok büyük bir seri depremlerin meydana geldiği bilinmektedir. Bu depremde yıkımın çok büyük olması ve depremin çok geniş bir alana yayılmasının nedeni 7,8 magnitüdlü ilk büyük depremin aslında eşzamanlı olarak iç içe geçmiş iki adet 7,6 büyüklüğünde depremin 2 ayrı fay hattını kırması ve ardından da 9 saat sonra ilk depremin tetiklemesiyle çok yakın farklı bir fayın tetiklenerek 7,6 büyüklüğündeki ikinci büyük depremi üretmesidir. Böylece ilk depremde hasar alan fakat yıkılmayan binaların çoğu ikinci büyük depreme dayanamayıp yıkılmışlardır.
