Tarihin tozlu sayfalarına bugün bir başka anlayış ve bir başka duyguyla kutladığımız Cumhuriyetimizin temellerinin atılacağı dönemin belki de en zor günleridir. Mustafa Kemal Paşa Samsun’a çıkmaya hazırlanmaktadır. Gelin o tarihte çıkan iki gazetenin sayfalarını birlikte aralayalım. Tarih 17 Mayıs 1919 İstiklal Harbi Gazetesinin baş sayfası, atılan başlık Mustafa Kemal Paşa dün Samsun’a gitti. Bandırma Vapuru, hareketinden önce İngiliz binbaşısı tarafından kontrolden geçirildi. Karadeniz’de şiddetli fırtına olması bekleniyor…
Dokuzuncu Ordu müfettişi Mustafa Kemal Paşa ile müfettişlik kadrosunu teşkil eden 18 subay ve askeri memur dün akşam Bandırma vapuru ile Samsun’a hareket etmişlerdir. Mustafa Kemal Paşa dün sabah Akaretlere giderek, annesine veda etmiştir. Paşa ile refakatindekiler Galata rıhtımına otomobille inmişler ve açıkta demirli duran Bandırma vapuruna binmişlerdir. Önceden kararlaştırıldığı gibi, rıhtımda hiçbir uğurlama merasimi yapılmamıştır…
Gemi, hareketinden sonra, itilâf devletleri askeri makamlarının koydukları kayıtlara uygun olarak, Kızkulesi açıklarında demir atmış ve bir süre beklemiştir. Kontrol için gemiye çıkan bir İngiliz binbaşısı yanındaki zabit elbiseli Ermeni tercümanla birlikte bir hayli uzayan araştırma ve soruşturma yapmıştır…
İngiliz binbaşısı ile Mustafa Kemal Paşanın talimatı üzerine, Müfettişlik Kurmay Başkanlığına tayin edilmiş olan Miralay Kazım Karabekir konuşmuştur. Muayenenin uzaması bir ara endişe yaratmıştır. Nihayet gemi Karadeniz’e doğru açılmıştır…
Bandırma’nın süvarisi İsmail Hakkı beydir. Oldukça eski olan vapurunun pusulasının da biraz bozuk olduğu söylenmektedir. Dünden beri, Karadeniz’de şiddetli bir fırtına hüküm sürmekteydi…
Öğrendiğimize göre, 18 Kişilik Dokuzuncu Müfettişlik Kadrosu şöyledir…
Miralay Refet Bey (Üçüncü Kolordu Kumandanı)
Miralay Kazım Bey (Müfettiş Kurmay Başkanı)
Kaymakam Mehmet Arif Bey (Kurmay Başkan Vekili)
Binbaşı Hüsrev Bey (Birinci Şube Müdürü)
Miralay Doktor İbrahim Bey
Binbaşı Kemal Bey (Topçu Kumandanı)
Binbaşı Dr. Refik Bey
Başyaver Yüzbaşı Cevad Bey
Yüzbaşı Mümtaz Bey
Yüzbaşı İsmail Hakkı Bey
Yüzbaşı Ali Şevket Bey
Yüzbaşı Mustafa Bey
Üsteğmen Hayati Bey
Üsteğmen Abdullah Bey
Üsteğmen Hikmet Bey
Asteğmen Muzaffer Bey
Şifre Katibi Faik Bey
Şifre Mülhaki Memduh Bey
17 Mayıs 1919 Cumartesi İstiklal Harbi Gazetesi
Ve aynı gazetenin üç gün sonra çıkan başlığı ile devam edelim. Tarih 20 Mayıs 1919 İstiklal harbi gazetesinin başlığı bu kez; Mustafa Kemal Paşa’nın gidişi İngiliz Generalini ürküttü. Dün Samsun’a ulaşmış olan Çanakkale Kahramanı Mustafa Kemal Paşa, Çanakkale savaşlarının en kanlı günlerinde askerleri ile birlikte ön siperlerde savaşan paşa, dün Samsun’a ulaştığı öğrenilmiştir…
Diğer yandan Çanakkale kahramanının Anadolu’ya vazife ile gönderilmesi İngilizleri derhal kuşkulandırılmıştır. Karadeniz İtilaf Orduları Baş hükümdarı General Milne bir nota ile Harbiye nezaretine başvurmuştur. İngiliz Generali, Çanakkale’de kendilerini ağır zayiatla durdurmuş ve bu şekilde de Çarlık Rusya’sının çökmesini çabuklaştırılmış olan bu Türk generalinin neden şu sırada Anadolu’ya gönderilmiş olduğunun anlaşılmadığından bahsederek hükümetten izahat istemiştir…
General Milne, Dokuzuncu Ordunun bir teşkilat olarak dağıtılmış olduğu anlaşılmış iken, Dokuzuncu Ordu kıtaatına bir umumi müfettiş ve Dokuzuncu Ordu için dahi bir kurmay başkanı ile büyük bir kurmay heyetinin neden dolayı, Sivas’a gönderilmekte olduğu anlaşılmamıştır, demektedir…
Dün şehrimize gelen Mustafa Kemal Paşa, Dokuzuncu Ordu Müfettişliği sınırları içinde bulunan merkezlere telgraflarını yollayarak, bu bölgelerdeki asayiş durumunu sormuş ve ne gibi tedbirler alınmakta olduğunu öğrenmek istemiştir. Bu telgraflar Erzurum’da 15.’inci ve Ankara’daki 20’nci Kolordu kumandanlıkları ile Sivas, Van, Erzurum, Trabzon, Ankara, Kastamonu, Elazığ, Diyarbakır vilayetlerine ve Erzincan müstakil mutasarrıflığına gönderilmiştir…
Mustafa Kemal Paşa’nın birkaç gün kaldıktan sonra, Samsun’dan ayrılacağı öğrenilmiştir…
20 Mayıs 1919 Cumartesi İstiklal Harbi Gazetesi
