Ortaçağ dediğimiz, feodal beylerin, kralların egemenliğinin sürdüğü iki bin yıl boyunca, egemenlik, bu beylerin ve kralların, imparatorların altındaydı.
Bu egemenlik yönetiminin baş destekçisi de kiliseydi
Din ve egemenler toplumların tüm yaşam alanlarına, yaşam ritüellerine hükmediyordu.
Kilisenin yasaları yaşamın her anında hükmedici bir durumdaydı. Ortaçağda her şey, politika, hukuk, eğitim, bilim, felsefe, sanat dinsel kurallara göre şekillenmişti.
Din fetişizmi, kilise ne kadar izin verirse, ne derse o olurdu.
X X X
Yaşanan bu düzen içinde, Rönesans ve Reform ile başlayan YENİDEN DOĞUŞ ve DEĞİŞİM söylemleri ile Avrupa’da toplumların gündemine düşen AYDINLANMA, yukarıda yansıttığım Ortaçağ yaşam şekline, yasama ve yürütmesine, kilise baskıcı yönetimine karşı yeniden yapılanmanın, büyük bir değişimin, devrimci hareketin adıdır.
Politika, devlet, hukuk, eğitim, bilim, felsefe, sanat alanlarında Ortaçağ teokratik düzeninden çıkmak, kurtulmak isteyen, yeni bir çağ değişiminin sancılarını yaşayan Avrupa toplumları, özgürleşmeye, laik bir dünya ve eğitim anlayışına doğru ilerlemeye, insan aklının dinsel bağnazlıktan, KİLİSE’den bağımsız olmasını sağlamaya başladı. Aydınlanma, İNSAN AKLININ özgürleşmesi ve yaşama hükmetmesinin adıdır.
X X X
Bu süreci başlatan1776 Amerikan Devrimi ve Özgürlük Bildirisi,1789 Fransız Devrimi ile taçlanmaya başladı. O dönemin yazarları, Hobbes, Bacon, Locke, Descartes, Leibniz, Spinoza, Hume, Kant, Rousseau, Montesqieu… gibi filozoflarla, Kopernik, Galilei, Kepler, Newton, Covoisier… gibi bilim adamları, Leonardo Da Vinci, Rafael, Boticelli, Michelangelo… gibi sayısız sanatçılar, güzel, yaratıcı insanlar, işte bu AYDINLANMA denilen dönemde, insan aklının özgürleşmesinde önder olmuşlardır.
X X X
Halkın demokratik egemenliğinin önü açılmış, yasama-yürütme-yargı halkın denetimine geçmiş, mülk edinme ve oy hakkı, laik eğitim, teşebbüs özgürlüğü… Burjuva parlamenter düzenlere doğru yol açılmıştır.
Kapitalist düzenin ayak izleri döşenmiştir toplumların hayatına.
Dört yüz yıl önce, insanlık tarihinin en büyük değişim adımının adıdır, AYDINLANMA.