Erdem ÖZCAN
Bir süredir “Vefa Grubu” adıyla bir araya gelen 6 kişi Bandırma’da bazı sokak ve caddelerine verilecek isimlerle ilgili çalışmaları sırasında sosyal medyada yer alan isimler arasında İngiliz Kemal’in de adının geçmesi üzerine bir vatandaşın, “Ne İngiliz Kemal’i yahu; kimdir o; nerden çıktı o da? Ne İngiliz Kemali ?” diye sorması üzerine ben de; bir Kurtuluş Savaşı kahramanı olan İngiliz Kemal’in kim olduğuyla ilgili bazı kaynaklardan edindiğim bilgileri paylaşmak istedim.
Görevi, Yunan ordusu karargâhına girip gerekli bilgileri toplamaktı. Antalya'dan Rodos'a geçti. Burada kendini Amerikalı gazeteci olarak tanıttı. Kumardan hileyle kazandığı 45 bin frank ile kendi deyimiyle İzmir'deki vatan görevine başladı.
Bütün bilgilerin toplandığı Bandırma Saatçiler Caddesi’ndeki Bahriyeli Ahmet’in kahvesinde de, Yunanlılarla ilgili casusluk faaliyetlerinde bulunuyordu.
İşte İngiliz Kemal!...
“Gerçek adıyla Ahmet Esat Tomruk, bildiğimiz adıyla İngiliz Kemal’in hayatına ait bazı bilgiler.
Milli mücadelede büyük faydalar sağlayan casusluk çalışmaları olmuş ve göstermiş olduğu çabalar, ele avuca sığmayan yapısı ile Mustafa Kemal ve silah arkadaşlarınca büyük takdir toplamıştır.
Balıkesir'den, Bandırma'ya papaz kılığında gelerek, burada karargâh kurmuş Anzavur Ahmet ve ayaklanıcıları ve yabancı güçleri teftiş etmiş ve foyası ortaya çıkınca bin-bir macera yaşayarak kendisini kurtarmayı bilmiştir. Ethem bey güçlerinin, Anzavur'u dağıtmasına yardımcı olacak çok kıymetli bilgiler edinmiştir.
Nam-i diğer boksör Esat,
Kurtuluş Savaşı sırasında görevleri esnasında kullandığı isimlerden bazıları…
Amerikalı gazeteci Harry Willy, Trablusgarp göçmeni İtalyan vatandaşı Mehmet Sait, Bolşevik Lui ve daha niceleri...
Boksör Esat abimiz maceracı, akıllı, acar ve çapkın bir abimizdir, Anzavur ayaklanmasının bastırılmasından, Burdur-Antalya hattında ortaya çıkardığı casusluk örgütüne, Yunan askeri hapishanesinde komünist örgüt kurup ayaklanma çıkarmaktan, Amerikalı gazeteci olarak Yunan cephe hattını gezmeye kadar akla hayale gelmeyecek bir dolu macera yasamıştır.
Boksör Esat abimiz iyi bir sporcu, ajan, kumarbaz olduğu kadar iyi bir yankesicidir de.
Yasadığı maceralardan birkaç anekdot aktaralım;
İsmet Pasa, Esat abimizi Yunan cephesinin gerisine İzmir’e göndermek için makamına çağırır, abimizin methini duymuştur bu arada yankesicilik yaptığını da duyduğundan pek meraklanmıştır,
Esat abimize bunları nasıl yaptığını anlatmasını ister, Esat abimiz Yunan cephesinin gerisinde yapacaklarını anlatmaya baslar bunun için gereksinimi olduğu şeyleri sıralar filan sonra birden Paşa’ya saatin kaç olduğunu sorar, İsmet Pasa elini cebine atar saate bakmak için lakin saat yerinde yoktur, Esat abimiz bu arada büyük bir hünerle Paşanın saatini asırmış ve cebine atmıştır çoktan...
Bu olay İsmet Paşa’yı oldukça eğlendirir onu gereksinimlerinin karşılanması için zamanın genelkurmay başkanı Fevzi Paşaya gönderir, Fevzi Pasa ödenek yokluğundan dem vurup Esat abimize ancak 150 lira verebileceğini söyler.
Esat abimiz ne yapsın yoksul Türkiye’nin verebileceği para bu kadardır gerisini kendisinin halledeceğini söyler ve İstanbul’a Amerikan pasaportu çıkarmak için yollanır, İstanbul’da kuyumcu vitrinine bakan zengin bir Rum’dan çarptığı 2000 lira ile bu isi de halledip İzmir’e geçer orada Amerikalı gazeteci ve filmci Harry Willy olarak Yunan cephe komutanı (Genelkurmay başkanı da olabilir yanılıyor olabilirim) Sari Yani'nin kızını ayartıp kadınlığa terfi ettirir bu ablayı. Daha sonrasında bu ilişkinin de verdiği kolaylıkla Yunan cephesini gezmiş ligi ve bunları Ankara’ya bildirmiş ligi de vardır.
Yunan cephe komutanının kızını ayartıp Amerikalı gibi yasamak elbette pahalı bir istir abimizin parası bir sure sonra suyunu çeker, bu duruma bir çare bulmak gerektir, aradığı fırsat, Yunan cephesinin filmini çekmek için gerekli film makinesini almak için Rodos adasına gittiği sırada ayağına gelir.
Abimiz burada da hürmet ve ilgi ile karşılanmış sosyetik mekânlara buyur edilmiştir bu mekânlardan birinde savaştan kaçmış zengin Türk ve Rum iş adamlarını kumarda tabiri caizse 'yolar'… Masadan 10.000 liranın üstünde para kaldırır. Bu para Yunan ordusuna sığınan Çerkez Ethem ve adamlarıyla karşılaşıp deşifre olana kadar) Amerikalı Harry Willy olarak yasamasını ve tabi bilgi aktarmasını sağlamıştır.
Velhasıl kelam boksör Esat (İngiliz Kemal) abımızın maceraları anlatmakla bitmez, ancak her isimsiz kahraman gibi değeri bilinmez, unutulur ömrünün son yıllarında yalnızlık ve fakirlik çeker nihayetinde devlete başvurup emekli maaşı bağlanmasını ister bu onurlu adam.
ADINA KANUN ÇIKARILAN BİR KAHRAMAN.
İngiliz Kemal namıyla mâruf İstanbullu Ahmet Esat Tomruk'a vatani hizmet tertibinden aylık bağlanmasına dair kanun.
Kanun no: 487 kabul tarihi: 26/6/1964
Madde 1 — millî mücadele kahramanlarından olup fevkalâde hizmetleri görülen İngiliz Kemal nemiyle mâruf Ahmet Esat Tomruk'a hayatta bulunduğu müddetçe vatanı hizmet tertibinden (500) lira aylık bağlanmıştır.
Madde 2 — bu kanun yayımını takı beden ay başından itibaren yürürlüğe girer.
Madde 3 — bu kanunun hükümlerini maliye bakanı yürütür.
1/7/1964; 8 Temmuz 1964 resmi gazete sayı: 11748
